Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

Интервьюларни ўтказилиш тартиби бўйича туркумлаш. Шахсий 
интервью – бирон-бир муаммони ўрганишнинг энг кенг тарқалган усули. 
У интервьюни махсус ўргатилган интервьюерлар томонидан кўчада, 
ишхонада, уйларда ёки одам гавжум жойларда ўтказилишини кўзда тутади. 
Ушбу усул “юзма-юз” деб аталади ва интервьюер билан респондентнинг 
бевосита алоқасига асосланади. 
Гуруҳли интервью бирваракайига унча кўп бўлмаган кишилар – 
гуруҳ, оила, бригада билан сўров ўтказишни кўзда тутади. Одатда, бунда 
умумий мавзуларда мунозара юритилади. Гуруҳли интервью учун гуруҳ 
танланади (10 кишигача), улар билан маълум бир мавзуда муҳокама 
ўтказилади, суҳбатнинг боришини махсус тайёрланган интервьюер - 
модатор белгилайди. 
Теран (клиник) интервью респондентнинг ижтимоий мақсадлари, 
қадриятлари ориентацияси, манфаатлари, мотивлари тўғрисида батафсил 
маълумот олишга қаратилган. Якка тартибдаги теран интервью гуруҳларда 
муҳокама қилинмайдиган ўта шахсий, нозик масалаларни ўрганишда, 
айниқса, қўл келади.
Телефон орқали интервью ҳозирги вақтда турли харажатларсиз ва 
ижтимоий тадқиқотни қисқа муддатда ўтказишга изн берувчи усул 
сифатида кенг тарқалмоқда. У мамлакатнинг турли жойларида яшовчи 
респондентлар билан қийинчиликсиз алоқага киришиш имконини беради. 
Телефон орқали интервьюни ташкил этиш қийинчилик туғдирмайди, 
чунки репрезентатив танловни телефон маълумотномалари орқали амалга 
ошириш мумкин. Аммо телефон орқали интервью бир қатор чеклашлар 
туғдиради. Масалан, бунда кўргазмали материаллар киритилмайдиган, 
тушунишга осон саволлардан тузилган энг қисқа анкеталар қўлланилади; 
агар сўров мавзуси абонентларни қизиқтирмаса ёки улар учун долзарб 
бўлмаса, абонентлар анкета саволларларига жавоб қайтаришдан бош 
тортишлари мумкин. 
Почта орқали сўровларнинг моҳияти қуйидагича: социолог 
анкетани почта орқали махсус хат ва ўзининг манзили ёзилган хатжилд 
билан биргаликда жўнатади. Ушбу усулнинг афзаллиги тажамлилигида, 
географик жиҳатдан тарқоқ респондентлар, масалан фермерлар, бирон кам 
миллат вакиллари, алоҳида аҳоли пунктларида истиқомат қилувчилар 
ўртасида тадқиқот ўтказишга қулайлигида. Интервьюер билан респондент 
ўртасида ўзаро алоқанинг йўқлиги (саволни тушунтириб беришнинг 
имкони йўқ) ва жўнатилаётган жавобларнинг камлиги (30 фоиз атрофида) 
ушбу усулнинг камчиликлари ҳисобланади.
Социологияда маълумот тўплашнинг муҳим усулларидан яна бири 
тадқиқот вазифаларига мос тарзда ижтимоий жараёнларни мақсадга 
мувофиқ ва системали равишда қайд этиб боришдан иборат бўлган 
кузатиш усулидир.