Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

Ижтимоий-ташкилий мослашиш корхона (жамоа)нинг ташкилий 
тузилиши, бошқарув тизими ва ишлаб чиқариш жараёни, хизмат кўрсатиш 
тизимини, меҳнат ва дам олиш режимини ўзлаштиришни билдиради. 
Маданий-маиший мослашиш – бу, меҳнат ташкилотидаги турмуш 
хусусиятлари ва бўш вақтни ўтказиш анъаналарини ўзлаштиришдир. Бу 
мослашув хусусияти ишлаб чиқариш маданияти даражаси, ташкилот 
аъзоларининг умумий ривожланиши, ишдан бўш вақтдан фойдаланиш 
хусусиятлари билан белгиланади. Меҳнат ташкилотидаги аъзолар фақат 
ишдаги муносабатлар билан боғланиб қолмасдан, шу билан бирга дам 
олишни, бўш вақтни биргаликда ўтказадиган, бунда шахснинг ҳар 
томонлама камол топишига эътибор бериладиган жамоаларда маданий-
маиший мослашув тезроқ содир бўлади. 
Психофизиологик мослашув – бу, ходимлар учун меҳнат вақтида 
зарур бўладиган шарт-шароитларни ўзлаштириш жараёнидир. Замонавий 
ишлаб чиқаришда фақат техника ва технология эмас, балки ишлаб 
чиқариш шароитидаги санитария-гигиена нормалари ҳам маънавий 
жиҳатдан эскириб боради. Меҳнатнинг санитария-гигиена шароитларини, 
ходимлар турмушини яхшилаш, тобора кўпроқ миқдорда қулай ва 
замонавий уй-жойларнинг, кийим-бошларнинг, пардоз-андоз ашёларининг 
пайдо бўлиши ишлаб чиқариш фаолиятига таъсир қилмасдан қолмайди. 
Ҳозирги замон ходими субъектив равишда қабул қилинадиган санитария-
гигиена шинамлигидан, меҳнат маромидан, иш ўрнидаги қулайликлар ва 
ҳоказолардан озгина бўлса ҳам четга чиқилишига жуда сезгирлик билан 
қарайди. Кўпгина тадқиқотлар материалларининг кўрсатишича, ишчилар 
учун санитария-гигиена шинамлиги шарт-шароитлари кескин бўлиб 
туради ва улар буни оғриниб қабул қиладилар. 
2. Меҳнатга мослашишининг объектив ва субъектив омиллари 
 
Меҳнатга мослашиш омиллари – мазкур жараённинг кечиши, 
муддатлари, суръатлари ва натижаларига таъсир кўрсатувчи шарт-
шароитлардир. Улар орасида объектив ва субъектив омилларни ажратиб 
кўрсатиш мумкин.