Збекистон республикаси олий ва ўрта махсус тъалим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис иниститути “маркетинг кафедраси

1-чизма. Маркетинг комплексини ишлаб чиқиш.
Маркетинг талаблари фақат юқори сифатли маҳсулотларни ишлаб чиқиш ва унга оптимал нархни белгилаш билан чекланиб қолмайди. Керакли тарзда бу маҳсулотни истеъмолчига етказиш, унинг мақсадли бозорга киришини ҳам таъминлаш керак. Шунинг учун корхона маркетингли сотиш сиёсатини шакллантиришда ўз ифодасини топувчи тадбирлар комплексини ўтказиш керак.
Маркетинг истеъмолчилар талабларини деталли, ҳар томонлама ва обдон ўрганишнинг нафақат пассив вазифаларини, балки бозорда фаолиятнинг самарадорлиги ва даромадлилигини ошириш, савдо ҳажмини ошириш мақсадларида талабни шакллантириш ва савдони ошириш бўйича фаол масалаларни ечимини назарда тутади. Маркетингли коммуникатсиялар комплекси айнан шунга хизмат қилиш учун жалб қилинган. Унинг самарали фаолият юритиши учун коммуникатсион сиёсатни ишлаб чиқиш зарур, у коммуникатив воситаларни қўллаш асосида унинг барча маркетинг тизими субъектлари билан ўзаро фаолиятини режалаштириш, амалга ошириш ва ривожлантиришга қаратилган корхонанинг истиқболли фаолияти курсини намойиш этади. Коммуникатсион сиёсатни ишлаб чиқишга асосий эътибор қаратилиши керак. Унинг доирасида нафақат синфий тадбирларни, балки шахсий коммуникатсиялар, мулоқот, ўзаро фаолиятни шакллантириш бўйича чоралар ҳам кўрилиши керак.
Мижозларга юқори сифатли хизмат кўрсатишнинг муҳим омили – маҳсулотни таклиф этиш муҳитини аниқловчи атроф-муҳит ҳисобланади, бу мижознинг у ёки бу корхона хизматидан фойдаланишга қарори учун асос бўлади.
Ташқи ахборот ёрдамчи тизими методик усуллар манбаига таянган улар ёрдамида ташқи маркетинг муҳити воқеалари ва ҳолатлари тўғрисида ахборотлар олиб туриш мумкин.
Бу рангбаранг маълумотлар тўпламга ва йиғишга қаратилган:

• 
  ҳар бир бозордаги ҳолатлар ҳақида аввало корхона қайси бозорга ишласа ёки ишламоқчи бўлса, китлар ҳақида бозорда ҳаракатланаётган (мавжуд ва потенсиал рақиблар, талабгорлар ва алоқа аудиториялари ва ҳ.к.);
  
• 
  макромуҳит омиллари ривожланиши аҳволи ва қарама-қаршиликлар ташқи ахборотлар ўртасида умумий маркетинг ахборотлари ажратиб туради.
  

Умумий ахборотлари манбалари умумий иқтисодий оралиқлар ҳақидаги китоблар, реклама фаолияти, ҳуқуқий ва меъёрий далолатномалар, шунингдек давлат ҳокимияти ва бошқармаларининг нашриётлари, кўргазмалар, йиғилишлар, конференсиялар, тақдимотлар, очиқ эшиклар куни, давлат, сиёсат ва жамоат арбобларининг бўлиши мумкин.
Тор кўринишдаги маркетинг ахборотлари манбаларига корхонанинг бухгалтерия ва молиявий ҳисоботлари, нашрлари, раҳбарларнинг интервю ва ҳисоботлари ва корхонанинг меҳмондўстлик бўйича мутахассислари тухтатилган даврий нашрлар (газеталар, журналлар, бюллетинлар), китоблар, қўлланмалар, дарсликлар ва маркетинг бўйича маълумотномалар, корхона рекламаси катологлар периспектлар, буклетлар, махсус кўргазмалар ва ярмаркалар.

2.