Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис

§
ёшлар туризми (мактаб ўқувчилари, талабалар); 
§
кексалар туризми (пенсионерлар, ветеранлар); 
§
оммавий туризм (ўртача даромадли кишилар учун); 
§
алоҳида эътиборли Элитар туризм (юқори даромадли 
шахслар учун); 
§
автобус ва кема туризми; 
§
экскурсия – томоша туризми; 
§
дам олиш, даволаниш, спорт билан шуғулланиш 
мақсадидаги туризм; 
§
конгресс туризми ва бошқалар. 
 
Туристик агентлик (агентлар). Улар ватандошлари ёки чет 
эллик саёҳатчиларга шахсий нотижорий истеъмол учун туристик 
хизматларни чакана сотувчилар сифатида чиқишади. Чакана 
турагентлик туроператорнинг туристик маҳсулотларини реализация 
қилишда муҳим роль ўйнайди. Бундан ташқари, улар жуда кўп 
бошқа 
хизматлар–масалан, меҳмонхонага 
жойлаштириш, 
ресторанда овқатлантириш, транспортда ташиш, театр – томоша 
тадбирлари билан шуғулланадилар. Уларнинг асосий даромад 
манбаи бўлиб сотилган хизматларга етказиб берувчилар тўлайдиган 
комиссион тақдирлаш ҳисобланади. 
Турагентликлар турли мамлакатларда амалда бўлган 
қонунчиликка мувофиқ юридик ёки жисмоний шахс сифатида 
расмийлаштирилади. Улар ҳудуди бўйича унча катта бўлмаган 
бозорда ишлашади. Катта бўлмаган аборотга эга бўлишади 

---

127 
туристик бозор коньюктураси ва туроператорлар ҳамда транспорт 
компаниялари сиёсатига кучли боғлиқ бўлади. 
Туроператор ва турагентликнинг туристик бозордаги ўрни 
қуйидаги 6-чизмада намойиш этилган: 
Турмаҳсулот 
истеъмолчилари 
(туристлар ) 
Чакана 
турагент 
ликлар 
Туроператор-
турмаҳсулот 
яратувчи 
Тур 
хизматлар 
етказиб 
берувчилар 
6-чизма.Туроператор ва турагентликнинг туристик 
бозордаги ўрни 
 
Аммо бироқ улгуржи туроператор ва чакана турагентлик 
функцияларини ҳамма вақт ҳам аниқ чегаралаб бўлмайди, негаки 
униси ҳам, буниси ҳам улгуржи, ҳам чакана операцияларни 
бажариши мумкин. Туроператорлар кўпинча ўз турларини чакана 
сотиш учун хусусий агентликлар ташкил қиладилар. Турагентлик 
катта талаб мавжуд чоғида ўз навбатида унча катта бўлмаган 
улгуржи операцияларни зиммасига олиши мумкин.