Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Рашидов юсуф каримович

Махалий қаршиликларда босим йўқолиши
Харакат бўлган ҳаво оқими йуланишни ўзгартирилса, бурулса, бўлинса ёки бирлашса, ҳаво қувурларининг кесими ўзгарса (диффузорда кенгайса, еки конфузорда камайса), дроссель, диафрагма, шиберларда ростланса босим йўқолиши кузатилади.
Бундай ҳолларда ҳаво тезлик майдонлари ўзгаради, ўрамалар пайдо бўлади, оқим энергия сарфланади ва босим йўқолади.
Махаллий қаршиликлардаги босим йўқолиши динамик босимга тўғрипропорционалдир.
(3.7.20)
бу ерда: -махалий қаршиллик коэффициенти деб номланади.
Ҳаво қувурининг участкасидаги босим йўқолиши қуйидаги ифодадан топилади
(3.7.21)
бу ерда: -участкадаги махаллий қаршиликларни коэффициентларини йи\индиси.
Умумий босим йўқолиши қуйидаги формуладан топилади
_уч қ Rl + Z (3.7.22)
ёки
_уч қ R_ul + Z (3.7.23)
бу ерда _u-ҳаво қувурларини деворларининг ғадир будирлигини ҳисобга олувчи коэффициент.

Ҳаво қувурларини аэродинамик ҳисоби

Аэродинамик ҳисоби юқорида келтирилган формулалар асосида ва қуйидаги кетма-кетликда бажарилади.
1. Вентиляция тизимини конструктив ечимига асосланиб аксонометрик схема чизилади. Аксонометрик схемада участкаларнинг номерлари узунлиги ва ҳаво сарфи белигланади. Энг кичик сарфли участкадан бошлаб участакаларга номер берилади.
2. Асосий магистрал йўналиш танланади. Асосий магистрал йўналиш деб кетма-кет жойлашган участакалардан иборат ўзинлиги энг катта бўлган магистрални қабул қилинади. Агарда магистралларни узунлиги тенг бўлса асосий магистралда юкламаси катта бўлган магистрални қабул қилинади.
Табиий сўрма системаларда эса асосий магистрал йўналиши деб юқори қаваттаги панжарадан энг узоқда кетма-кет жойлашган участкалар қабул қилинади.
3. Энг узоқда жойлашган участакадан бошлаб тармоқларнинг ҳаво сарфини қўшиб участакалардаги ҳисобий ҳаво сарфини аниқланади.
4. Магситрални ҳисобий участкаларни кесим ўлчамларини диаметрларини [10], [11], [13] адабиётлар асосида аниқланади. Тахминий кесим юзасини қуйидаги формуладан қабул қилинади
(3.7.24)
бу ерда: L-участкадаги ҳисобий ҳаво сарфи, м³/соат, _тав-вентиляция тизимларни участкаларида тавсия этиладиган ҳавонинг ҳаракат тезлиги, м/с, (3.7.1-жадвал).
Кесимни юзасини тахминан аниқлаш учун тавсия этилган ҳаво харакат тезлиги, _тав.
3.7.1-жадвал