Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Классификацион (таснифий) ёндашув. 
Тилларни типологик ўрганиш жараёнидаги классификацион, яъни 
1
А. Т. Хроленко. Общее языкознание. М., 1981, 82-бет. 

---

237 
таснифий ёндашувнинг моҳияти шундан иборатки, бунда дунёдаги барча 
тиллар қайсидир жиҳатига, бирон белгисига кўра тил оилаларига (гуруҳлари-
га) ажралади. Натижада тилларнинг морфологик таснифи пайдо бўлади.
Морфологик тасниф, ўз номидан келиб чиққан ҳолда, тилларнинг 
морфлогик хусусиятларини - ўзак ва қўшимчаларни ўзаро зид олган ҳолда 
қиёслаб ўрганади. Шунга кўра тил типлари ҳосил бўлади. Қиёсланг; 
агглютинатив тиллар (масалан, ўзбек тили – ҳар бир грамматик маъно 
алоҳида аффикс билан ифодаланади: 
талаба-лар
(кўплик)-
га
(йўналиш),
флектив тиллар (масалан, рус тили-бирдан ортиқ грамматик маъно бир 
аффикс билан ифодаланади: 
Эти книги подарим
гапида э т и к н и г и
сўзларидаги и аффикси икки граматик маънони: тушум келишигини ва 
кўпликни англатади).
Характерологик ёндашув.
Тилларга характерологик ёндашув натижасида ҳар бир тилнинг ўзига хос, 
муҳим (характерли) хусусиятлари, жиҳатлари маълум бўлади. Ушбу 
хусусиятлари, томонлари орқали тилга баҳо берилади.
Белгили ёндашув. 
Тилларга муайян белгиларига кўра ёндашув натижасида алоҳида тил 
ҳодисалари ва сатҳлари (яруслари)нинг типология-си яратилади. Масалан, 
фонетик типология, лексик типология, морфологик типология, синтактик ти-
пология ва бошқалар.
Ички систем ёндашув. 
Тилларга ички систем ёндашув натижасида муайян тилдаги алоҳида 
ҳодисалар (масалан, фонетик, лексик, морфологик ва б.) орасидаги ўзаро му-
носабатлар, боғлиқликлар тадқиқ қилинади. Бунда муайян тилда қандай 
ҳодисалар, бирликлар, элементлар намоён бўладию қандай ҳодисалар 
воқеланмайди, қандай ҳодисаларнинг, элементларнинг мавжудлигини 
бошқаришни инкор қилади, юзага келтирмайди.