Ўзбекистон республикaси олий вa ўртa мaхсус тaълим вaзирлиги низомий номидaги



Download 4,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet108/247
Sana14.07.2022
Hajmi4,75 Mb.
#796806
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   247
Bog'liq
MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLA1 (1)

 
Adabiyotlar: 
1.Usmоnxo’jayev T.,Xo’jayevG’.«Harakatli o’yinlar»Tоshkent. O’qituvchi. 1992 y. 
2. Abdullayev A., Xоnkeldiyev Sh. Jismоniy tarbiya asоslari va metоdikasi Tоshkent., 
O’zbekistоn Davlat jismоniy tarbiya instituti, 2005 yil. 
3. Salоmоv R.S. Spоrt mashg’ulоtning nazariy asоslari – Tоshkent., O’zbekistоn 
Davlat jismоniy tarbiya instituti, 2005 yil. 
BOLALARNING MAKTAB TA’LIMIGA TAYYORLASHNING ASOSIY 
YO‘NALISHLARIGA INTEGRATSIYASION YONDASHUV
 
Asqarova Dilorom Qurbonovna 
NamDu maktabgacha ta’lim metodikasi kafedrasi katta o’qituvchisi 
 
Mamlakatimizni iqtisodiy va ijtimoiy jihatdan yanada rivojlantirish maktabgacha 
ta’lim tizimi xodimlarini bolalar bilan ta’lim-tarbiya ishlarini takomillashtirishga 
undaydi. O’zbekistonda maktabgacha ta’lim kunduzgi va qisqa muddatli guruhlar 
ko’rinishida maktabgacha ta’lim xizmatlarini taqdim etish shakllari bilan ajralib 


281 
turadi.Shu bilan birga,ta’limning har hil turlari va taqdim etilayotgan hizmatlar 
shakllariga qaramay,ularning umumiy maqsad va bazifalari mavjud. 
Pedagogning vazifasi ta’lim jarayonini bolani ehtiyojlarini qondirish va 
qobiliyatlarni rivojlantirish, shaxsini saqlab qolish va takomillashtirish, bolaning 
mustaqil qaror qabul qilishi, o‘z his-tuyg‘ulari va fikrlarini ifoda etishi uchun tashkil 
etishdir. Pedagog tarbiyalanuvchi bilan barcha bosqichlarni birgalikda olib borishi 
kerak: tayyorgarlik, natijalarni muhokama qilish, bolalarning tashabbusini qo‘llab-
quvvatlash. Bolada ijobiy his-tuyg‘ular va xotiralar bo‘lishi muhimdir.
Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida, shuningdek, maktabgacha ta’lim tashkilotlariga 
jalb qilinmagan bolalar uchun maktabgacha ta’lim tashkilotlarida, maktablarda, 
mahallalarda tashkil etilgan maxsus guruhlar yoki markazlarda oladi. Qisqa muddatli 
guruhlarda ta`limiy faoliyatlar jadvali, bolalarni maktabga tayyorlashning ham 9 oylik, 
ham 3 oylik kurslarida taklif etiladi. Bunday jadvalning afzalligi shundaki, agarda ota-
onalar pedagog tomonidan ta`limiy faoliyatningr aynan shu turi oldiga quyilgan 
vazifalarga erishish borasida uni qo‘llab-quvvatlab, mashg‘ulotlarni davom ettirsalar, 
ochiq havodagi faoliyatlar vaqti uzaytirilishi ham mumkin. 
Bu yerda ular haftada 2-3 marta shug‘ullanishadi. Ota-onalarga maktabgacha 
ta’lim shaklini tanlash huquqi beriladi. 6-7 yoshli bolaning maktab ta’limiga 
tayyorligini aniqlashda maktabgacha yoshdagi bolalar ta’lim-tarbiyasi bilan 
shug‘ullanuvchilar asosiy shart hisoblanmish – bolaning maktabga tayyorligi 
maktabgacha va maktab davridagi hayot tarzi hamda faoliyati uchun ko‘prik vazifasini 
o’tashini, oila yoki maktabgacha ta’lim tashkilotdagi ta’lim-tarbiya sharoitlarida 
maktab ta’limiga ozorsiz o‘tkazishni ta’minlash zarurligini hisobga olishlari lozim. 
Maktabgacha yoshdagi bolaning maktab ta’limiga o’tishi hamisha uning hayoti, ahloqi, 
qiziqishi va munosabatlarida anchayin jiddiy o‘zgarishlarni yuzaga chiqaradi.
Bolaning maktabda o‘qishga ahloqiy-irodaviy tayyorligi. Maktabda o‘qishga 
ahloqiy-irodaviy tayyorlik bolaning maktabgacha bolalik oxiriga kelib ahloqiy xatti-
harakat, iroda, ahloqiy hissiyotlar va ong rivojida unga yangi ijtimoiy nuqtai nazarni 
faol egallashiga hamda o‘zining o‘qituvchi va sinfdoshlari bilan o‘zaro 
munosabatlarini ahloqiy asosda qurishga imkon beradigan darajaga erishishida 


282 
ifodalanadi. Ahloqiy irodaviy tayyorlik katta maktabgacha ta`lim yoshidagi bola 
shaxsiy hulq-atvori rivojining muayyan darajasida namoyon bo‘ladi. Bu munosabatda 
bolaning maktabgacha tar`lim yoshi davomida rivojlanadigan o‘z hulq-atvorini 
boshqari qobiliyati: qoidani yoki tarbiyachi talablarini ongli bajarish, daf’atan 
asabiylashib ketishga erk bermaslik, qo‘yilgan maqsadga erishishda qat’iyatni 
namoyon qilish, kerakli ishni o‘ziga tortadigan, ammo maqsaddan chalg‘itadiganiga 
qarshi o‘larok bajarish ko‘nikmasi va shu kabilar e’tiborga loyiqdir.
Bolaning maktabda o‘qishga jismoniy tayyorligi o‘qishning muvaffaqiyatli 
bo‘lishida katta ahamiyatga egadir. Maktabga chiqish munosabati bilan bola turmush 
tarzining qayta qurilishi, kun tartibining o‘zgarishi, jiddiy o‘quv mehnati, darslarning 
davomiyligi undan sezilarli jismoniy zo‘r berishni talab qiladi. Maktabga jismoniy 
tayyorlik ko‘pgina tarkibiy qismlardan tashkil topadi. Bu, birinchi navbatda, bola 
salomatligining yaxshi bo‘lishi, organizmning chiniqqanligi, ma’lum darajada 
chidamliligi va ish qobiliyati, kasalliklarga qarshilik ko‘rsata olishidir.
6-7 yoshli bolaning maktab ta’limiga tayyorligini aniqlashda maktabgacha 
yoshdagi bolalar ta’lim-tarbiyasi bilan shug`ullanuvchilar asosiy shart hisoblanmish 
- bolaning maktabga tayyorligi maktabgacha va maktab davridagi hayot tarzi hamda 
faoliyati uchun ko‘prik vazifasini o‘tashini, oila yoki Maktabgacha ta’lim 
tashkilotidagi ta’lim-tarbiya sharoitlarida maktab ta’limiga ozorsiz o‘tkazishni 
ta’minlash zarurligini hisobga olishlari lozim. 
 
Maktabgacha yoshdagi bolaning maktab ta’limiga o‘tishi hamisha uning 
hayoti, ahloqi, qiziqishi va munosabatlarida anchayin jiddiy o‘zgarishlarni yuzaga 
chiqaradi. Shuning uchun bolani yoki uydayoq maktab ta’limiga tayyorlash, uni uncha 
qiyin bo‘lmagan bilim, tushuncha, ko‘nikma va malakalar bilan tanishtirip kerak 
bo‘ladi. 
Maktabga umumiy tayyorgarlik bolaning maktabga borish vaqtiga kelib aqliy, 
ma’naviy, estetik va jismoniy rivolanishda erishgan shunday darajasidirki, u bolaning 
maktab ta’limining yangi sharaoitlariga va o‘quv materialining ongli egallashga faol 
kirib borishlari uchun zarur asosni yaratadi. 


283 
Maktabga qatnaydigan bola yangi turmush tarziga kishilar bilan o‘zaro 
munosabatning yangi tizimiga, faol aqliy faoliyatga tayyorlanga bo‘lishi darkor. U 
yangi jiddyy majburiyatlarni uddalashi uchun jismoniy rivojlanishda muayyan 
darajaga erishgan bo‘lishi kerak. 
Bo‘lajak o‘quvchilarda aqliy faoliyatning elementar mustaqilligi: o‘z amaliy 
faoliyatni mustaqil rejalashtirish va uni reja asosida amalga oshirish ko‘nikmasi, oddiy 
bilish vazifasini qo‘yib va uni hal etish ko‘nikmasi va shu kabilar rivojlantiriladi.Bolalar 
muntazam ta’lim sharoitlarida maktabgacha bolalik oxiriga kelib, o‘quv faoliyatining 
asosiy tarkibiy qismlarini: tushunarli o‘quv vazifasini qabul qilish, tarbiyachining 
ko‘rsatmalarini tushunish va aniq bajarishni ishni kattalar tomonidan ko‘rsatilgan 
usullaridan foydalanib bajarib bir natijaga erishish, o‘z faoliyati, hulq-atvori, 
topshiriqlarni bajarish sifati ustidan nazorat qilish ko‘nikmasini, o‘zining va boshqa 
bolalarning ishlariga tanqidiy baho berish qobiliyatini, egallab olishlari kerak. 

Download 4,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish