Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Аниқ фанларни ўқитишни модернизациялаш: инновацион таълимнинг янги моделлари ва амалиёти, 2020 йил 17 апрель 
116 

milliy standartni Yevropa professional ta’limi standartlari bilan 
uyg‘unlashtirish zarurligini hisobga olgan holda, shaxsning kasbiy rivojlanishining 
o‘quv modullari tarkibini shakllantirish xususiyatlari bilan bog‘liqligini asoslash;

pedagogika oliy o’quv yurtlarida kredit ta’limi modelining konseptual 
asoslarini aniqlash; 

kredit pedagogik texnologiyalarini o‘rganish, mezonlar, baholash vositalari, 
o‘quv muhiti sifat ko‘rsatkichlarini aniqlash;

pedagogika oliy o’quv yurtlari kredit tizimining konseptual xususiyatlarini 
belgilaydigan asosiy tamoyillar ishlab chiqish. 
Kredit ta’limining integrativ pedagogik texnologiyasi modeli quyidagi 
darajalar bilan aniqlanadi: 
•
oliy o’quv yurtlarida ta’lim mazmunini modulli tashkil etish; 
•
tarkibiy qismlari kompetentlik, kompetensiyalar va malakalar tashkil etuvchi 
ta’lim tizimi asosida talabalarni professionallikka yo‘naltiradigan o‘qitish 
texnologiyasi;
•
Integrativ modelni amalga oshirishda birlamchi omillar sifatida o‘quv 
jarayoni sub’ektlarining shaxsiy va kasbiy sohalari, o‘quv materiallari majmuasi, 
o‘quv modellari maydonga chiqadi.
Ta’lim natijalarini baholashning "tayyorlanganlik", "umumiy madaniyat", 
"ta’lim", "tarbiyalanganlik" tushunchalaridan talabalarning "kompetensiya", 
"kompetentlik" tushunchalariga bosqichma-bosqich o‘tilishi tadqiqotchilarning 
"kompetensiya" fenomenologiyasiga bo‘lgan qiziqishini kuchaytirmoqda. 
"Kompetentlik" shaxsning o‘ziga xos xususiyati sifatida maydonga chiqadi va uning 
ma’lum bir sohada qaror qabul qila olish imkoniyatini xarakterlaydi. Bu xususiyat 
shaxsning ijtimoiy va kasbiy hayotiy tajribasi bilan belgilanadi. SHu bilan birga, 
kompetentli shaxsni shakllantirishda ta’lim sohasidagi muhit muhim rol o‘ynaydi. 
Pedagogikada kompetensiya tushunchasi inson hayotining turli sohalariga 
(pedagogik kompetensiya, kommunikativ, huquqiy va boshqalar) nisbatan ko‘rib 

---

Аниқ фанларни ўқитишни модернизациялаш: инновацион таълимнинг янги моделлари ва амалиёти, 2020 йил 17 апрель 
117 
chiqiladi va ularning xilma-xilligi bilan ajralib turadi (A.V. Xutorskoy, A. Zimnaya, 
L.A. Petrovskaya va boshqalar)
Kreditlarni joriy etish va ulardan foydalanish bo‘yicha chet el tajribasi shuni 
ko‘rsatadiki, tadqiqotlar quyidagi sohalarda davom etmoqda: 
•
bo‘lajak o’qituvchining ixtisoslashish darajasi bo‘yicha kompetensiyalar 
to‘plamini aniqlash;
•
kreditlardagi o‘quv rejalariga nisbatan mehnat xarajatlarini qayta hisoblash; 
•
kreditlar asosida o‘quv jarayonini tashkil etishni ta’minlovchi me’yoriy 
hujjatlarni ishlab chiqish;
•
kredit-modulli o‘qitish tizimi kontekstida O’zbekiston va Yevropa ta’lim 
dasturlarini taqqoslash;
•
kredit-modul tizimiga o‘tishda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammolarni 
aniqlash, o‘rganish va ularni hal qilish yo‘llarini topish; 
•
bakalavr va magistr bo’lg’usi matematika o’qituvchilari uchun kompetensiya 
modellarini ishlab chiqish;
•
kompetensiyalarga asoslangan yangi avlod davlat standartlarini ishlab 
chiqish.
Kreditlardan foydalangan holda o‘quv jarayonini tashkil etish quyidagi 
xususiyatlar bilan tavsiflanadi: 
•
fanlarni tanlash erkinligiga asoslangan individual o‘quv dasturini tuzishda har 
bir talabaning shaxsiy ishtiroki;
•
o‘quv jarayonini barcha zarur o‘quv materiallari bilan bosma va elektron 
shaklda to‘liq ta’minlash;
•
talabalarning o‘quv fanlarini o‘zlashtirishini baholashda ball-reyting 
tizimlaridan foydalanish;
•
talabalarga individual o‘quv strategiyasini tanlash va keyinchalik uni amalga 
oshirishda yordam bera oladigan akademik xizmat, maslahatchilar (repetitorlar) 
tizimini tashkil etish; 
•
kurslar tarkibini modulli tashkil etish talabalarning mustaqil ishlashi uchun 
imkon beradi, amaliyotga yo‘naltirilgan topshiriqlarni talabalarning o‘qitish 

---

Аниқ фанларни ўқитишни модернизациялаш: инновацион таълимнинг янги моделлари ва амалиёти, 2020 йил 17 апрель 
118 
darajasini hisobga olgan holda amalga oshirish, talabalarning o‘quv yutuqlari 
samaradorligini monitoring qilish va baholash mezonlari modellari bilan ta’minlash. 
Xulosa qilib aytganda, bunday tizim, ta’lim g’oyasi va metodikasi nuqtai 
nazaridan talabada talabalik davridan butun hayoti davomida shaxslararo 
munosabatlar malaka va ko’nikmalarini shakllantirish imkoniyatini yaratadi. 
Bitiruvchiga tayyor kadr sifatida o’z-o’ziga ishonch, o’z imkoniyatlari, qobiliyatlari 
va kasbiy kompetentlikga tayyorligi to’g’risida o’zi xulosa chiqarishiga asos 
yaratadi.
Talabalar qobiliyatini to’la rivojlantiradi va o’qitishning yuqori natijalariga 
erishadi
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: 
1.
Izyetayeva G.K. O'qitishning kredit texnologiyasi – matematika ta'limi 
rivojlanishning omili sifatida. “Matematika fani va uni o'qitishning 
dolzarb muammolari” mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy anjuman, 
Andijon – 2011 yil 8-9 noyabr, 149-151 bet. 
2.
Yunusova D.I., Raxmonov I.Y. “Bo’lajak matematika o’qituvchisi metodik 
tayyorgarligini rivojlantirishning ilmiy-nazariy asoslari”. Toshkent.2018.-160b. 
3. Тищенко, Е.А. Внедрения и перспективы развития кредитных единиц в 
процессе обучения ЮРГТУ (НПИ) [Текст]. ЕА.Тищенко // Инновационные 
образовательные технологии в технических университетах Сборник научных 
статей по проблемам высшей школы - Новочеркасск Изд ЮРГТУ (НПИ) - 2006 
- 0,25п л.