|
НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ
1. «Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури»нинг
мақсади ва вазифалари.
2. «Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури»нинг ғояси
нимадан иборат?
3. «Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури»ни амалга
ошириш боскичлари.
20
III боб.
МАКТАБГАЧА ЁШДАГИ БОЛАЛАРНИ
МАФКУРА РУҲИДА ТАРБИЯЛАШ УСУЛЛАРИ
Режа:
1. Ғоя ва мафкура тушунчалари.
2. Миллий мафкуранинг мазмун - моҳияти.
3. Миллий мафкурамизнинг бош ғояси.
4. Мафкурамизнинг асосий ғоялари:
Миллий истиқлол гоясини ёшларимиз онгига синг-
дириш ҳозирги даврнинг муҳим вазифаси сифатида кун
тартибига қўйилган. Чунки миллий ғоя халқимизнинг
туб манфаатларини, уларнинг асрий орзу-умидлари, эз-
гу-ният-лари, буюк мақсадларини ифода этиб, халқнинг
ўз мақсад-муддаоларига эришиш учун маънавий-руҳий,
куч-қувват бағишлайди. Миллий истиқлол ғояси ёш-
ларнинг ҳаётида ғоявий бўшлиққа йўл қўймаслик, ёд ва
зарарли мафкура хуружига қарши зарба беришга,
огоҳлик асосида яшашга ҳамда уларда янгича ду-
нёқарашни ва тафаккурни шакллантириш ҳамда тар-
биялашга хизмат қилади. Президентимиз таъкидлаган-
ларидек, замон «ғояга қарши фақат ғоя, фикрга қарши
фақат фикр, жаҳолатга қарши фақат маърифат» билан
курашишни талаб этмоқда. Бу эса ўз-ўзидан республи-
камизни ҳар томонлама юксалтириш, ёшларни маъна-
вий-маърифий камолотга эришишини таъминлаш, мам-
лакатимиз мустақиллигини мустаҳкамлаш борасидаги
саъй-ҳаракатларни янада юксалишига олиб келади.
Миллий ғоя жамиятимизнинг барча жабҳаларида ўз
таъсирини кўрсатиб, халқимизни орзу-умидлари ва ис-
такларини рўёбга чиқаришга хизмат қилади.
21
Истиқлол йилларида шаклланаётган янгича тафаккур
ва дунёқараш ёшларда Ватанга садоқатни, миллий
қадрият ва анъаналарга муҳаббатни, ўз яқинларига,
халқига мехрибонликни, танлаган касби, эътиқодига со-
диқликни, юртим ва элим деб яшашга ўргатишни назар-
да тутади. Янгича тафаккур ва янгича фикрлаш ай-
нан мустқиллик мафкураси руҳида тарбия топиб
сайқаллашган онг, дунёқараш ва эътиқод маҳсулидир.
Демак, мустақиллик йўлида жамиятимизнинг барча
жабҳаларида катта ўзгаришлар содир бўлмоқда. Ай-
ниқса, таълим-тарбия соҳасида катта ишлар амалга
оширилмокда. Шу боис, инсонларнинг тафаккури, онги
ва ҳаётга муносабати, қизиқиши ортиб бормоқда. Мус-
табит тузимдан воз кечган жамиятимиз аъзолари
ҳаётдаги ўз ўрнини янгича тасаввур этмоқца. Ўз кучкға
ишончи ортиб бормокда. Кишиларнинг онгида демо-
кратик кадриятлар мустаҳкамланмокда. Айниқса, мил
лий ғоя, миллий онг, миллий мафкура, миллий тарбия-
га бўлган кишиларнинг муносабати тамомила бошқача.
Маълумки, инсоният тарихи — ғоялар тарихи деб
бежиз айтилмаган. Чунки ғоя инсон тафаккурининг
маҳсули саналади. Шунга кўра, миллий ғоя миллат та
факкурининг маҳсулидир. Демак, миллий ғоя — инсон
ва жамият ҳаётига маъно-мазмун бахш этадиган, уни
эзгу мақсадлар сари етаклайдиган фикрлар, қарашлар
мажмуидир.
Мафкура эса муайян ижтимоий гуруҳ, ижтимоий
қатлам, миллат, давлат, халқ ва жамиятнинг эҳтиёжлари,
мақсад-муаммолари, манфаатлари, орзу-интилишлари
ҳамда уларни амалга ошириш тамойилларини ўзида му-
жассам этадиган ғоялар тизимидир.
Миллий мафкура халқнинг мақсад-муддаоларини
ифодалайди, тарих синовларидан ўтишда унинг руҳини
кўтариб, суянч ва таянч бўлади, шу миллат, шу жамият
дуч келадиган кўплаб ҳаётий ва маънавий муаммоларга
жавоб излайди. Миллий мафкура инсонга фақат моддий
бойликлар ва неъматлар учун эмас, аввало, Аллоҳ таол-
22
ло ато этган ақл-заковат, имон-эътиқод туфайли юксак
маънавиятга эришиш учун интилиб яшаш лозимлигини
англатади.
Миллий мафкура кўп миллатли Ўзбекистон
халкининг эзгу ғоя — озод ва обод Ватан, эркин ва фаро-
вон ҳаёт барпо этиш йўлидаги асрий орзу-интилишлари,
ҳаётий идеалларини ўзида акс эттиради. Бу мафкура
х&тқни-халқ, миллатни-миллат этадиган, унинг шаъни,
шарафи, ор-номуси ишонч-эътиқодини ифодалайдиган,
жамиятимизнинг ўзига хос тараққиёт йўли, турмуш тар-
зи, туб манфаатларига таянган ҳолда муттасил ривожла-
ниб, такомиллашиб борадиган ғоялар тизимидир.
Шундай экан фикр ва қараш миллий ғоя бўла ол-
майди. Чунки шахсий фикр ўзига хос бир қарашдир,
ижтимоий фикр эса воқеликка нисбатан ўзгариш ёки
ҳаракатни тақозо этадиган фаол муносабатни ифодалай
ди. Ғоя ана шу муносабатни ҳаракатга, жараёнга, зару-
рат туғилганда эса бутун бир давр тарихига айлантира-
ди. Жаҳон тажрибасига назар ташласак, бутун дунё та-
раққиётига улкан таъсир кўрсатган назария, таълимот ва
мафкураларни яратиш учун инсоният тарихининг турли
даврларида улкан акд-заковат, истеъдод ва теран тафак
кур эгалари мислсиз заҳмат чекканини кўрамиз. Сократ,
Платон, Конфуций ва Нажмиддин Кубро, Алишер На-
воий ҳамда Махатма Ганди каби буюк мутафаккирлар
фаолияти бунинг яққол тимсолидир.
Тарих тажрибаси шундан далолат берадики, дунёда
икки хил ғоя шаклланган бўлиб, бири бунёдкорлик
бўлса, иккинчиси бузғунчилиқдир. Бу ғоялар доимо
ўзаро курашиб келган.
Бунёдкорлик ғояси инсонни эзгулик сари етаклайди,
уни улуғлайди, инсоннинг руҳига қанот бағишлайди.
Бузғунчилик юяси эса халкдар бошига сонсиз кул-
фатлар келтиради.
Ўзбекистон жамиятининг миллий истикдол мафку
раси ўз моҳиятига кўра, халқимизнинг асосий мақсад ва
мудцаоларини ифодалайдиган, унинг ўтмиш ва келажа-
23
гини бир-бири билан боғлайдиган, асрий орзу - истак-
ларини амалга оширишга хизмат қиладиган ғоялар ти-
зимидир.
Миллий мафкура:
— Ўзбекистон Республикаси Конституцияси миллий
ва умуминсоний кадриятлар, демократия тамойилларига
асосланади;
— халқнинг асрлар давомида шаклланган юксак
маънавияти, анъана ва удумлари улуғ бобокалонлари-
мизнинг ўлмас меросидан озикданади;
— адолат ва ҳақикат, эркинлик ва мустакиллик
ғоялари ҳамда халқимизнинг ишонч ва эътиқодини акс
эттиради;
— юрт тинчлиги, Ватан равнақи ва халқ фаровонли-
гини таъминлашга хизмат килади;
— жамият аъзоларини, аҳолининг барча
қатламларини Ўзбекистоннинг буюк келажагини яра-
тишга сафарбар этади;
— миллати, тили ва динидан қатьи назар, мамлака-
тимизнинг ҳар бир фуқароси қалбида она Ватанга
мухаббат, мустакиллик ғояларига садоқат ва ўзаро
ҳурмат туйғусини қарор топтиради.
Миллий мафкура факат бугун эмас, балки ҳамма за-
монларда ҳам энг долзарб сиёсий-ижтимоий масала,
жамиятни соғлом, эзгу мақсадлар сари бирлаштириб,
унинг ўз муддаоларига эришиш учун маънавий-руҳий
куч-қувват берадиган пойдевор бўлиб келган.
Миллий мафкурамизнинг бош ғояси — Узбекистан
халқининг миллий тарақкиёт йўлидаги бош ғояси бўлиб,
озод ва обод Ватан, эркин ва фаравон ҳаёт барпо этиш-
дир.
Бу ғоя халқимизнинг азалий эзгу интилишларини ва
бунёдкорлик фаолиятининг маъно-мазмунини белги-
лайди. Ҳар бир инсон учун муқаддас бўлган юксак олий
кадриятларни ўзида мужассам этади.
Миллий мафкуранинг бош ғоясида озодлик тушун-
часининг устувор ва етакчи ўринда туриши Ватан мус-
24
тақиллиги йўлида барча орзу-интилиишаримиз, амалий
фаолиятимиз ёруғ келажагимизнинг асоси эканидан да-
лолат беради.
Do'stlaringiz bilan baham: |
