Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Чиниқтириш. Бола организмини чиниқтириш деган-
да, чидамлилик, зарарли таъсирларга қаршилйк 
кўрсатиш, ҳаётий шароитларнинг ўзгаришига тез мос-
лашиш қобилиятини ривожлантиришга қаратилган тад-
бирлар тизими тушунилади. 
Чиниқтиришнинг асосий тамойиллари системали-
лик, доимийлик ва шахснинг ўзига хос хусусиятларини 
ҳисобга олишдир. Чиниқтиришнинг асосий воситалари 
табиат инъомлари: ҳаво, сув ва Қуёш ваннасидир. 
Кун тартиби ва уни ўтказиш методикаси. Кун тарти-
би жисмоний тарбиянинг муҳим шартидир. Кун тартиби 
хилма-хил фаолият ҳамда дам олишнинг вақт жиҳатдан 
мувофиқ тақсимланишидир. 
Кун тартибини ташкил этувчи барча қисмларни 
(овқатланиш, уйку, ўйин, машғулот, сайр) бир меъёрда 
такрорлаш натижасида болаларда фаолиятнинг бир ту-
ридан иккинчи турига ўтишни енгиллаштирувчи 
мустаҳкам кўникма ҳосил бўлади. 
Кун тартибига қўйилган асосий талаблар. Кун тар­
тибини ташкил этиш гигиеник омил, яъни болалар 
соғлиғини сакдаш, ўзини яхши ҳис этиши ҳам санита­
рия-гигиена талабларига риоя килиш каби вазифалар 
билан чекланади. 
Кун тартибини тузишда йил фасллари ҳам эътиборга 
48 
олинади. Кун тартибига қўйиладиган яна бир талаб бо­
лаларнинг ёш хусусиятларини ҳисобга олишдир. 
Шундай килиб, жисмоний тарбия муаммосини ҳал 
этишда, аввало, санитария - гигиена омилларига, таби-
атнинг соғломлаштирувчи кучлари Куёш, ҳаво ва сув, 
гимнастика, ўйин каби воситаларга катта ахамият бериш 
кўзланган мақсадларга эришишнинг муҳим омили 
хисобланади. 
НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ 
1. Жисмоний тарбиянинг мазмуни. 
2. Жисмоний тарбиянинг мақсад ва вазифалари. 
3. Жисмоний тарбиянинг болаларни бакувват, чи-
ниққан килиб тарбиялашдаги аҳамияти. 
3. Жисмоний тарбиянинг асосий воситалари нима-
лардан иборат? 
49 

---

VII боб.