Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Биринчи тиббий ёрдам. Қандли диабет организмда инсулин 
етишмаслигига боғлиқ бўлгани сабабли даволаш организмга 
инсулин юборишга асосланган. Касалликнинг енгил даражасида 
инсулин қўлланилгунча диетатерапия ўтказилади (диета №9). 
Диетани диабетнинг бошқа даражаларида ҳам тайинланади.
Диабетнинг енгил формаси диетатерапия беморни аҳволини 
инсулин қўлланилмасдан яхшилашга ёрдам беради. Инсулинни 
диета билан даволаш натижа бермаган ҳолларда қўлланилади.
Инсулин даволаш тактикаси қуйидагича: 3-5 г глюкозани 
(ўрта ҳисобда 4г) ўзлаштириш учун 1ТБ инсулин зарур деб 
ҳисобланади. Шунга кўра, талаб этиладиган инсулин миқдорини 
ўзлаштирилмаган қанд деб аталадиган, яъни сийдик билан 
ажратиладиган қанд миқдорини назарда тутган ҳолда ҳисоб 

---

93 
қилинади. Инсулин одатда овқатдан 20-25 минут олдин тери остига 
юборилади. 
Диабетик комада биринчи тиббий ёрдам. Диабетик комада 
зудлик билан тери остига (инсулин) юборилади. Уни венага қуйиш 
ҳам мумкин. Агар беморни аҳволи яхшиланмаса, инсулин 
юборишни беморни коматоз ҳолатдан чиқаргунча давом 
эттирилади. (30-40 ТБ. ҳар 1,5-2 соатда). Беморларга 50-100 ТВ. 
инсулин юборилганда айни вақтда венага 20-40 % ли глюкоза 
эритмаси тайинлаш зарур. Организмнинг сувсизланишига қарши 
курашиш учун изотоник натрий хлорид эритмаси тери остига 
юборилади. Инсулин дозаси ошириб юборилганда, гипогликемик 
ҳолати ривожланади. Беморда кескин дармонсизлик, қаттиқ очлик 
сезиш, оёқ қўллар титраши намоён бўлади ва комага олиб келиши 
мумкин (тери оқарган, қўз соққалари тонуси ошган). 
Гипогликемик комада биринчи тиббий ёрдам. Беморни 
коматик ҳолатдан чиқариш учун баъзан унга бир стакан ширин чой 
беришнинг ўзи кифоя қилади. Агар бемор ҳушидан кетган бўлса 
венага глюкоза юбориш зарур. (50 мл гача 40 % ли эритма).