Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

МУЗЛИ ХАЛТАЧА 
 
Музли халтача лат еганда, қон кетганда, ўткир яллиғланиш 
жараёнларининг бошланғич даврида, ҳашаротлар чаққанда 
қўйилади (76Б-расм). 
Муз майда бўлакларга бўлинади ва халтачанинг ярмигача муз 
билан тўлдирилади, сиқиб ҳавоси чиқарилади сўнгра тиқин 
яхшилаб, зич қилиб беркитилади.
76Б-расм. Музли халтача. 
Терини ортиқча совутиб юбормаслик учун музли халтачани 
сочиқ ёки чойшабга ўраб керакли соҳага қўйилади. Халтача ҳўл 
бўлса уни артиш керак. Муз эриб, сувга айланса тўкиб ташланади 
ва янги муз бўлаклари солинади. 
 
 
ЗУЛУКЛАР ҚЎЙИШ 
 
Зулуклар чучук сувда яшайдиган 2 жинсли чувалчанглардир. 
Уларнинг 
сўлак 
безларида 
қон 
ивиш 
хусусиятини 
секинлаштирадиган гирудин моддаси бор. Зулуклардан тиббиётда 
аьзоларда қон димланиб қолганда маҳаллий қон чиқариш қон 
босимини пасайтириш мақсадида қўлланилади. 
Зулукларни қон ивиш тизимининг бузилиш билан боғлиқ 
касалликлар тери касалликлари, камқонлик каби касалликларида 
қўллаш ман қилинади. 
Зулук солиш йўли билан қон чиқаришнинг афзаллик томони 
шундаки, зулукларни бошқа усуллардан фойдаланиб бўлмайдиган 
соҳаларга ҳам қўйиш мумкин.

---

61 
76 В-расм. Зулук қўйиш мумкин бўлган соҳалар 
Зулуклар ичига чучук сув олинган оғзи дока билан беркитилган 
банкаларда сақланади. Сувни ҳар куни алмаштириб турилади. 
Сувда тез ҳаракат қиладиган оч, соғлом зулуклардан фойдаланган 
маьқул. Битта зулук 2 мл дан 10 мл гача қон сўради. Уларни 6 тадан 
12 тагача қўйиш мумкин. 
Зулук қўйиш техникаси(76В-расм) 
1. Беморга муолажа мақсади тушунтирилади. 
2. Тайёрланади: зулук солинган идиш, илиқ сув, глюкоза 
эритмаси, пробирка, стерил салфетка, шарчалар, пинцет, бинт, шўр 
сув. 
3. Зулук қўйиладиган соҳа илиқ сув билан артилади. 
4. Зулук қўйиладиган соҳа глюкоза билан хўлланади (зулук 
ширин сувга ўч бўлади). 
5. Пробиркага солинган зулук керакли соҳага қўйилади. 
6. Керакли қонни зулук сўриб бўлгандан сўнг зулук ўзи тушиб 
кетади. 
7. Зулук қўйилган соҳага антисептик боғлам қўйилади. 

---

62 
8. Зулуклар 3% хлорамин эритмасига солиб қўйилади ва 
ташланади. 
Еслатма: 
Зулук қўйилганда бемор ўзини ёмон ҳис қилса зулук қўйилган 
соҳага шўр сув томизилади, шунда зулук тушиб кетади.