Ўзбекистон Республикаси олий ва Ўрта махсус таълим Вазирлиги Наманган муҳандислик-қурилиш иститути

9-мавзу.Биноларда кузатув-текширув ишлари

Режа
9.1. Бино ва иншоотларни паспортлаштириш
9.2.Объектни меъморий кузатув-текширув ишлари
9.3.Атроф муҳит таъсирини баҳолаш
9.4. Бино ва иншоотларни инвентаризацияси

9.1. Бино ва иншоотларни паспортлаштириш

Объектнинг расмий ҳужжати (паспорти), бино ва иншоотнинг юк кўтарувчи ва ёрдамчи конструкциялари бўйича кузатув-текширув ишлари натижаларига асосланган, бинонинг капитал гуруҳларини аниқланишига, эксплуатация муддатига, жисмоний емирилишига, конструкция элементлари мустаҳкамлигининг ҳисобий натижаларига ва бинонинг зилзилабардошлилигига асосланади.
Бино ва иншоотларни паспортлаштириш қуйидаги ҳолларда олиб борилади:

• 
  объектларни фойдаланишга топширишда;
  
• 
  аҳоли пунктларида кўчмас мулк объектларини инвентаризациядан ўтказиш ва кадастр тасвирларини ишлаб чиқишда;
  
• 
  давлат ва коммунал ташкилотларини кўчмас мулк объектини хақиқий баҳосини аниқлаш мақсадида хусусийлаштиришга тайёрлашда;
  
• 
  объектни реконструкция қилишда;
  
• 
  эксплуатация шароитининг ўзгариши (турли техноген омилларнинг таъсирида пойдевор заминининг физик-механик таркиби ва сизот сувлари сатҳининг ўзгариши) да;
  
• 
  эски бино ва иншоотларнинг зилзилабардошлигини баҳолащда;
  
• 
  объектнинг эксплуатацион сифатига таъсир қилувчи конструкциядаги бузилиш ва дефектларни аниқлашда;
  
• 
  суғурта тўловларини, давлат солиқларини тўлов қийматини, қурилмаларнинг қийматини ва ҳолатини ўрнатиш учун ТИБ (техник инвентаризация бюроси) томонидан техник инвентарлаш ишларини ўтказишда;
  
• 
  капитал таъмирлашни амалга ошириш мақсадида бино ва иншоотлар конструкцияларининг ишончлилик даражасини режали текширишлар ўтказишда.
  

Ҳар бир паспортга битта гуруҳ рақамдан иборат алоҳида тартиб рақам (код)и қўйилади:

• 
  вилоят тартиб рақами;
  
• 
  вилоят туманининг тартиб рақами; аҳоли пунктининг тартиб рақами;
  
• 
  аҳоли пунктидаги туманнинг тартиб рақами (туманларга маъмурий бўлинган аҳоли пунктлари учун).
  

Вилоятларни қуйидагича тартиблаш кодлари қабул қилинади:
11-Тошкент вилояти; 12-Сирдарё вилояти; 13-Жиззах вилояти; 14-Самарқанд вилояти; 15-Фарғона вилояти; 16-Наманган вилояти; 17-Андижон вилояти; 18-Қашқадарё вилояти; 19-Сурхондарё вилояти; 20-Бухоро вилояти; 21-Навоий вилояти; 22-Хоразм вилояти; 23-Қорақалпоғистон Республикаси.
Вилоятдаги туманлар, вилоят буйсунувидаги шаҳарлар тумандаги аҳоли пунктларининг тартиб рақамлари фавқулодда ҳолатлар бўйича махсус комиссиялар томонидан ишлаб чиқилади.
Техник паспортлаштириш лойиҳалаш ташкилотлари, илмий текшириш институтлари ва қурилиш олий ўқув юртлари ҳамда қурилиш объектларини баҳолаш бўйича мустақил органларнинг бино ва иншоотларни текширувдан ўтказиш ҳуқуқини берувчи лицензияга эга бўлган юқори малакали мутахассислари томонидан амалга оширилади.
Паспортлаштириш ишларини ўтказишда текширувдан ўтказилаётган объектлардан фойдаланувчи ташкилотларнинг мухандис-техник ходимларидан иборат вакиллари иштирок этади.
Паспортлаштириш маълумотлари кўчмас мулкни шакллантириш жараёнида фойдаланилади ва барча даражадаги маъмурий туманларнинг кўчмас мулк кадастри ҳужжатларига ёзиб қўйилади.
Паспортлаштириш бўйича маълумотлар қурилиш ва меъморчилик ишлари органлари, тегишли вазирликлар ва идоралар, илмий-текшириш ва лойиҳалаш институтлари, хусусийлаштириш органлари, солиқ ва аудиторлик хизматлари, фавқулодда вазиятлар бўйича республика ва шаҳар комиссиялари томонидан талаб қилиниши мумкин.
Техник паспортлаштириш асосий, мунтазам ва мақсадли қисмларга бўлинади (10.1-жадвал).
10.1-жадвал
Вазиятдан келиб чиққан ҳолда тадбирларни танлаш схемаси

№	Вазият	Паспортлаштириш