Ўзбекистон Республикаси олий ва Ўрта махсус таълим Вазирлиги Наманган муҳандислик-қурилиш иститути

9.2.Объектни меъморий кузатув-текширув ишлари

Меъморий текширув ишлари объектнинг тарихий ва меъморий-бадиий қийматини, бундан ташқари унинг ҳажмий-режавий ечимини шаклланганлиги қонуниятларини аниқлаш (баҳолаш) учун ўтказилади.
Меъморий кузатув жараёнида объектнинг меъморий-тарихий, меъморий шаклий ва функционал - технологик қиймати аниқланади.
Объектнинг меъморий-тарихий қиймати, тарихий ва маданий ёдгорликлар мақомига эга бўлган объектларга хосдир (жойлардаги ёдгорликларни сақлаш давлат органлари материаллари бўйича).
Объектнинг меъморий- шаклий қиймати ушбу объектнинг шаҳарсозлик нуқтаи назаридан бошқа объектлар билан ўзаро жойлашишидан келиб чиқади.
Объектнинг функционал-технологик қиймати бинонинг ҳажмий-режавий ечими параметрларини қайта шакллантириш имкониятидан келиб чиқади.
Меъморий кузатув ишлари натижаси бўйича объектда қўшимча қурилиш имконияти, оралиқларни кенгайтириш масалалари ўз аксини топади.

9.3.Атроф муҳит таъсирини баҳолаш

Текшириш вақтида ташқи (табиий) ва ички (функционал) таъсирлар (омиллар) тўлиқ ҳисобга олинади, чунки бу омиллар объектга юклатилган эксплуатацион муддатда муҳим аҳамиятга эга бўлиб, объектга минимал сарфланадиган куч ва маблағ миқдорига таъсир қилади.
Объектни текшириш мақсадига қараб, мухандислик-геологик қидирув ишларига алоҳида аҳамият берилади.
Қидирув-изланиш ишлари:

• 
  объект майдонининг текширилиш мақсадига қараб, топотасвири билан ва бино (иншоот)ларнинг жойлашиши схемасини;
  
• 
  ер ости сув сатҳи (асосий йўналишлар бўйича литологик тузилиш ва қирқимлар) ҳақидаги маълумотлар билан биргаликда қурилиш майдонининг мухандислик-геологик қирқимлари;
  
• 
  мавжуд пойдеворларнинг, уларда кўрсатилган дефектлар ва лойиҳа меъёрлари талабларидан чекланишларни инобатга олган ҳолдаги (агар улар мавжуд бўлса) ўлчамли чизмалари;
  
• 
  қурилиш майдонидаги грунт таркибининг физик-механик ҳолати ҳақидаги маълумотларни кўзда тутади.
  

Кузатув ишлари мобайнида техноген турдаги омилларнинг, замин грунт таркибининг мустаҳкамлиги ва зўриқиши, объектнинг зилзилабардошлиги ва эксплуатацион сифатларига кўрсатилаётган салбий таъсирлари баҳоланади.
Текширув ишлари вақтида бино ва иншоотларга таъсир этувчи қуйидаги: ҳаво муҳити, атмосфера намлиги, қуёш радиацияси, салбий таъсир қилувчи ҳарорат ва ҳ.к. омиллар ҳисобга олинади.