Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган мухандислик технология институти Сотволди Турсунов



Download 1,65 Mb.
bet51/65
Sana05.07.2022
Hajmi1,65 Mb.
#739903
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   65
Bog'liq
Kuzgi don ekinlarining ahamiyati yetishtirish texnologiyasi

2.3.Кузги арпа.
Ҳалқ хўжалигидаги аҳамияти. Кузги арпа кенг миқёсда фойдаланиладиган ғалла дон экинларидан биридир. Унинг дони озиқ-овқат, ем-хашак ва саноатнинг айрим тармоқлари учун хом ашё бўлиб хизмат қилади. Арпа донини таркибидаги оқсилда тенги йўқ аминокислоталарнинг барча турлари, шу жумладан, жуда камёб ҳисобланган лизин ва триптофан мавжуд. Арпа донидан ёрма тайёрланади. Бу ёрма инсониятни энг муҳим озиқ-овқатларидан бири бўлиб ҳисобланади. Арпа дони таркибида оқсил кам бўлганлиги сабабли пиво пишириш саноатининг ягона хом ашёси ҳисобланади. Кузги арпа яхши парвариш қилинса ҳосилдорлик жиҳатидан кузги буғдойдан қолишмайди. Арпа унини 15-20 % миқдорда буғдой унига қўшиб нон тайёрлаш мумкин.

Кузги арпанинг қишга чидамлилиги кузги буғдой ва кузги жавдарникидан паст. Шунинг учун унинг экилиш минтақалари ем-хашак етиштиришни кўпайтиришда катта аҳамиятга эга. Суғориладиган ерларда кузги арпа беда учун қоплама экин сифатида ҳам экилади. Арпа жуда қадимий экин. Археологик қазилмалар арпа дастлабки неолит давридан бошлаб экилиб келинганлигидан далолат беради.


Унинг асосий экин майдонлари Марказий Осиё, Кавказорти, Украина, Румниянинг ва Қозоғистоннинг жанубида, Европа мамлакатларида жойлашган. Ўзбекистонда кўп йиллар кузги ва баҳорги арпа экин майдонлари деярли тенг бўлган, хозирда суғориладиган ерларда асосан кузги арпа кенг тарқалган, баҳорги арпа кўпинча қоплама экин сифатида беда билан экилади. Кузги арпа баҳорги арпага нисбатан икки баравар серҳосил, аммо қишга чидамлилиги пастлиги баҳорги арпа ўрнига ҳам кузги арпа экиш имкониятини чеклайди.
Кузги арпа кузги буғдой, жавдар, тритикалега нисбатан эрта, Ўзбекистон шароитида жазирама иссиқлар, гармсел бошлангунча етилади. Шунинг учун тупроқ ва ҳаво қурғоқчилигидан кам зарарланади. Кузги, қишки, баҳордаги намликлардан яхши фойдаланади. Арпа дони чорва хайвонлари учун юқори тўйимлиликка эга бўлган ем ҳисобланади Унинг 100 кг 128 озуқа бирлиги бўлади. Арпа сомонининг озиқавий қиммати юқори, 100 кг сомонида 33 озиқа бирлиги мавжуд.

Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   65




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish