Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд Давлат архитектура-қурилиш институти «Қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларини ишлаб чиқариш»

Бетонларга қўйилган асосий талаблар
Ишлатиладиган жойларига кўра бетонлар қуйидаги талабларни қониқтириши керак:

1. 
   Оддий бетон ва темирбетон қурилмаларда ишлатиладиган бетонлар айтилган мустаҳкамликга, шу билан бирга ташқи мухит таъсирида бўлган иншооатлар учун бетон маълум даражада совуққа чидовчанликга ҳам эга бўлиши керак.
   
2. 
   Сув иншооатларида ишлатиладиган бетонлар юқори зичликга, сув ўтказмасликга, совуққа чидовчанликка, етарли даражада мустаҳкамликга, қотиш жараёнида кичик киришишга ва паст иссиқлик ажратишга, тоза ҳамда турли минералларнинг эритмалари бўлган сувларда чидовчанликга эга бўлиши керак.
   
3. 
   Бино деворлари ва ёпмаларида ишлатиладиган бетонларнинг зичлиги ва иссиқлик ўтказувчанлигини паст, мустаҳкамлиги эса қилинган ҳисоблашларга тўғри келиши керак.
   
4. 
   Полларда ишлатиладиган бетонларнинг ишқаланишга бардош берувчанлиги юқори, эгилишга етарлича мустаҳкамликга, йўл қуришларида ва аэродром қопламларида ишлатиладиган бетонлар эса, шу билан бирга, етарлича совуқга чидовчанликга эга бўлишлари керак.
   

Бундан ташқари ҳамма бетон ва бетон қоришмаларига қуйидаги умумий талаблар қўйилади: қотгунча бетонлар қоришмаси енгил сурилиш, осон кўчирилиши ва қўйилиши (харакатчан ва жойлашувчан), буюмлар ва қурилмаларни қолиплардан чиқариш вақтига қараб бетонлар маълум қотиш тезлигига эга бўлиши керак; цементлар кам сарфланиши керак. Бетоннинг таркибини тўғри танлаш, қоришмани тайёрлаш, қуйиш ва зичлаштириш усулларини механизациялаштириш, шу билан бирга янги қуйилган бетоннинг илк вақтлардаги қотишини назорат қилиш билан юқорида келтирилган барча талабларни қониқтирадиган бетонлар олиш мумкин.


Бетонбоп ашёлар
Бетон тайёрлаш учун ишлатиладиган ашёлар давлат стандартларида кўрсатилган талаблар асосида тўла синалган бўлиши керак.
Конструкция ва иншоотнинг тузилишига, ишлаб чиқариш ишларидаги шароитга қараб цемент хили танланади. Бетоннинг сиқилишидаги мустаҳкамлик чегарасига кўра цемент маркасини танланади