Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий

Керакли жиҳозлар:
Шам билан тўлдирилган ваннача, катта ва кичик қайчилар, 2 та пинцет, 
қадаб қўйишга ишлатиладиган ниналар, дафтар, рангли қаламлар, расм ва 
жадваллар. 

---

75 
13-ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ. Қон морфологияси. Изо-, гипо- ва 
гипертоник эритмалар тайѐрлаш ва улар таъсирида эритроцитлар 
ҳолатини аниқлаш. Қон ивишини кузатиш. 
 
1-иш. Қон морфологиясини ўрганиш 
Қон морфологиясини ўрганиш учун наркоз берилган ҳайвоннинг (ит, 
қуѐн, каламуш) вена томиридан нина билан олинган 2-3 мл қон натрий ацетат 
ѐки гепарин солинган пробиркага қуйилади. Бундай қоннинг ранги қизил, 
аммо тиниқ бўлмайди. Пробиркадаги қон 30 дақиқа давомида, бир дақиқада 
3000-4000 айланма тезлик билан центрифугаланади. Натижада қон икки 
қатламга ажралади: қуйи қатлами - тиниқ бўлмаган, қизил рангли (40% га 
яқин) ва юқори қатлами - тиниқ, бироз сарғиш рангли суюқлик (60% яқин) 
бўлади. Қуйи қизил қатлам юзасида юпқа оқ рангли парда кўринади.
Лейкоцитлар 
ва 
тромбоцитларнинг 
солиштирма 
оғирлиги 
эритроцитларникига нисбатан кам бўлганлиги учун эритроцитларнинг устида 
юпқа оқ парда кўринишида чўкади. Шаклли элементларнинг асосий 
массасини эритроцитлар ташкил этади (одамнинг 1 мм
3
қонида 5 млн 
эритроцит, 6-8 минг лейкоцит ва 200-300 минг тромбоцитлар бўлади) ва улар 
центрифугаланган қоннинг қуйи қатламига чўкади ва қизил ранг кўринишида 
бўлади. 
Юқоридаги тиниқ қатлам - қон плазмаси бўлиб, унинг 90-92% сув, 8-
10% қуруқ модда (шундан 7% яқини оқсиллар, 0,9% анорганик тузлар, 
қолган қисмини - оқсил бўлмаган органик бирикмалар) ташкил этади. Оз 
миқдордаги сариқ пигмент билирубин ва каратиноидлар аралашмаси 
плазмага сарғиш ранг беради. 
 
Вена томиридан олинган ѐки жароҳатланган томирдан оқиб чиққан қон 
тўқ қизил рангли, тиниқ бўлмаган суюқликдир. Бундай қонни соат ойнасида 
ѐки пробиркада сақланса бироздан сўнг ивиб қолади. Ивиган қон икки қисмга 
ажралади: 1) қизил қуюқлашган қисмини қон лахтаси ѐки тромб деб аталади,
2) тиниқ суюқликни қон зардоби дейилади. 
2