Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

Актиномицетлар
ёки нурсимон (нурли) замбуруғлар тузилиши 
жиҳатидан бактериялар ва тубан замбуруғларга ўхшайди (6, 7- расмлар). 
Улар моғор замбуруғлар билан бактериялар орасидаги гуруҳҳга мансуб, 
маълум шаклдаги ядроси бўлмайди. Бу гурух граммусбат бактериялардир. 
Актиномицетлар гифаларининг узунлиги 600 мкм, эни 0,5 – 2 мкм ва ундан 
узун бўлган шохланган мицелий ҳосил қилади (6-расм). Озиқ муҳитидаги 
мицелий икки хил - бири субстратда (субстрат мицелийси), иккинчиси озиқа 
мухит юзасида (ҳаво мицеллийси) бўлади. Ҳаво мицелийсида споралар 
етилади. Актиномицетлар тупроқда, органик ўғитлар, чириётган моддалар 
юзасида, бошоқдош ўсимликлар танасида учрайди. Улардан стрептомицин, 
биомицин, тетрациклин, неомицин, нистатин каби антибиотиклар олинади. 
Баъзи патоген формалари юмшоқ тўқима ва суякларни емириб, оғир касаллик 
- актиномикозни вужудга келтириши мумкин. 
6 – расм. Актиномицетлар: 
A 
— мицелий;
Б,В -
спираль 
спорабандлар;
Г 
—тўғри спорабандлар; 
E 
— шарсимон споралар;
 Д.
— цилиндрсимон споралар 
 
Проактиномицетлар. 
Проактиномицетлар озиқа мухитида аввал 
актиномицетларга ўхшаб ўсади, шохланган субстрат мицелии аввал ҳосил 
қилади. Аммо тезлик билан мицелиида кўндаланг тўсиқлар ҳосил бўлади ва 
калта ипча, таёқча ва коккиларга бўлинади. Уларни озиқ мухитига экилса яна 
мицелии ҳосил қилади. Колониялари актиномицетларникидан фарқ қилиб 
хамирсимоен 
консистенцияга 
эга. 
Проактиномицетларнинг 
айрим 
турларигина ҳаво мицелиисини ҳосил қилади. Ҳаво мицелиисидаги спора 
бандларида цилиндрсимон споралар вужудга келади. Культуралари рангсиз. 
Баъзи вакилларидагина пигментли бўлади. 

---

24