Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

Диний секталарнинг миссионерлик фаолияти ва унинг оқибатлари нималарда кўринади?
Диний секталар фаолияти ҳақида гап кетар экан, уларга хос бўлган қуйидаги хусусиятларни алоҳида қайд этиш лозим. Айрим секталар муайян конфессия доирасида шаклланиб, асосий эътиборни собиқ эътиқоддошлари орасида тарғибот олиб боришга қаратадилар. Баъзи секталар эса, нафақат собиқ маслакдошлари, балки бошқа конфессияга мансуб инсонлар орасидан ҳам ўз тарафдорларини шакллантиришга ҳаракат қиладилар.
Қайд этилган секталар билан бир қаторда, ҳеч бир конфессияга мансуб бўлмаган, муайян шахс – “устоз”, “йўлбошчи” ёки “раҳнамо” томонидан асос солинган ва аҳолининг дуч келган ижтимоий ва конфессионал қатлами билан иш олиб борадиган секталар ҳам мавжудлигини таъкидлаш зарур.
Афсуски, юқоридаги каби кўринишларда чиқадиган секталар фаолияти натижасида бир қатор салбий холатлар, баъзи ҳолларда фожиавий ҳодисалар келиб чиқаётганини қайд этиш лозим. Жумладан, ўтган асрнинг 70-йилларида АҚШнинг Сан-Франциско шаҳрида Жим Жонс томонидан асос солинган “Халқ ибодатхонаси” номли ташкилот маҳаллий протестантлар орасидан бир неча минг кишилик жамоа тузишга эришади. Секта асосчисининг турли “қилиқ”лари шаҳар жамоатчилигига маълум бўлиб қолгач, Жонс “чиркинликларга тўла шаҳар”дан кетиб, Гаяна чангалзорларида “Худо Подшоҳлиги”ни қуриш лозимлигини эълон қилади.
Бундай секталар қаторига 1992 йилда Хитойда Лю Хунчжи томонидан тузилган ва 2 миллиондан ортиқ тарафдори бўлган “Фалуньгун” сектасини ҳам киритиш мумкин. Лю Хунчжи фақат ўзинигина заминни ҳалокатдан, кишиларни қийинчиликлардан қутқарувчи, жисмоний ва маънавий етукликка бошловчи, гуноҳлардан фориғ қилишга қодир деб ҳисоблайди. Жаннат фақат унинг тарафдорларигагина насиб қилармиш. Охират билан қўрқитиш марказий ўринни эгаллаган Лю Хунчжи таълимотига эргашиш 1400 дан ортиқ кишининг ҳалок бўлиши, юзлаб одамларнинг руҳий касалликка чалинишига сабаб бўлган.
Буддизм доирасида шаклланган “Аум Синрикё”нинг 1995 йилда Токио метросида тинч аҳолига нисбатан газ ҳужуми уюштириши оқибатида 12 киши ҳалок бўлгани, АҚШда пайдо бўлган “Осмон дарвозаси” сектаси аъзоларидан 60 дан ортиқ киши ўз жонига қасд қилгани, Угандада юзага келган “Худонинг ўнта буйруғини қайта тиклаш ҳаракати” сектаси қурбонлари сони 1000 дан зиёдни ташкил этгани ҳам бундай секталар фаолиятининг мудҳиш оқибатларидан далолат беради.
Бугунги кунда бир қатор мамлакатларда секталар фаолияти натижасида жабр кўрганларга моддий ва маънавий кўмак бериш мақсадида махсус марказларнинг тузилгани, афсуски, юқоридаги каби ҳолатларнинг кўпайиб бораётгани ва хатарли кўлам касб этиб, жамиятдаги ижтимоий-маънавий муҳитга ўта салбий таъсир кўрсатаётганининг ўзига хос инъикоси ҳисобланади.