Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий

ЗАМОНАВИЙ БИЛИМЛИЛИК – киши ўзи яшайдиган даврнинг энг 
илғор тушунчаларини ўзлаштирса, замонавий билимга эга бўлади. Раҳбар 
шахснинг замонавий билимлилиги эса ҳозирги замон бошқарув сирларини 
билиши, сиёсий онглилик ва дунёвий тараққиётни англаши билан 
белгиланади.
ТАШҚИ КЎРИНИШ – инсоннинг ким ва қандай эканлиги ҳақида 
дастлабки маълумотни берувчи, унинг турмуш тарзи ва ҳаётида муҳим 
аҳамиятга эга бўлган фаолияти
ШАХС — алоҳида киши, ижтимоий-маънавий, ахлоқий моҳиятни ўзида 
мужассамлаштирган инсон. Бу тушунча барча ижтимоий-гуманитар 
фанларда ўз предмети нуқтаи назаридан ишлатилади. Шахс ҳақида хилма хил 
талқинлар бор. Шахс — биофизиологик, ижтимоий, маънавий, ахлоқий ва 
эстетик фазилат ва ҳислатларнинг яхлит бир бутунликка айланиши ҳамда 
муносабатлар тизими билан қамраб олинишидир. Шахснинг шаклланишида 
қуйидаги омиллар қатнашади: 1) биологик (насл); 2) табиий муҳит; 3) 
маданий муҳит; 4) ижтимоий тажриба; 5) одамлар билан муносабат. 
ФИДОЙИЛИК – бирор киши улуғ мақсад сари қатъи ҳаракат қилса 
фидойилик қилган бўлади. Раҳбар шахс эса Ватан равнақи, юрт тинчлиги ва 
халқ фаровонлигини таъминлаш билан фидойилигини намойиш этади. 
Бугунги кун раҳбари ҳар бир ишда олдинги сафда бўлсагина фидойи 
ҳисобланади.
ЎЗ КАСБИНИНГ УСТАСИ – ҳар ким танлаган касбини пухта билса, 
касбининг устаси ҳисобланади. Раҳбар шахснинг профессионаллиги деганда, 

---

183 
эса, ўз касбининг сўнгги ютуқларигача билиши билан бирга, бошқарув 
сирларини ҳам қатъи ўзлаштиришни тушуниш керак. 
ШАХСИЙ ЕТУКЛИК — инсоннинг ижтимоий ва маънавий-ахлоқий 
баркамоллигини англатувчи тушунча. Шахсий етуклик ҳар бир кишида 
асосан маънавий тамойиллар ва талабларга жавоб берадиган инсоний 
фазилатларнинг тўла-тўкис шаклланганлигини англатади. Ҳар бир кишининг 
ўз ўрнини билиши, одоб-ахлоқ талабларига риоя қилиши, ўзгалар ҳурматини 
жойига қўйиши, ўз шаъни, қадр-қиммати ва ор-номусини сақлаши, муомала 
ва билим-кўникмаларини юксак даражада эгаллаб олганлиги шахсий етуклик 
белгилари сифатида қаралади. 
ШАХСИЙ НАМУНА — 1) шахс маънавиятининг намоён бўлиш шакли 
ва даражаларидан бири; 2) тақлид қилиш учун намуна вазифасини ўтовчи 
инсоннинг ёки ижтимоий гуруҳнинг, жамоанинг ижобий ёки салбий 
ҳаракати; 3) тарбия усулларидан бири, бунда бир киши ёки гуруҳнинг хатти-
ҳаракати бошқалар учун намуна бўлади; шу билан бирга намунага 
эргашишга рағбат уйғонибгина қолмайди, балки фаолият тайёр шакли ҳам 
таклиф этилади, бу кейинчалик кенг ёйилади ва кўпларнинг хулқий меъёрига 
айланади. Шахсий намуна ижтимоий интизом ва ўзаро тарбия, анъаналарни 
қўллаб-қувватлаш ва хулқ-атворни такомиллаштиришни амалга оширувчи 
воситалардан бири.