Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мантикий масалалар ўкув-услубий кўлланма

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ


МАНТИКИЙ МАСАЛАЛАР


ўкув-услубий кўлланма

МУКАДДИМА

«Ўзингни билсанг – оламни биласан» деган эди буюк юнон файласуфи Суқрот. Инсон ҳамма вақт, кундалик ҳаётда ҳам, илмий фаолиятда ҳам фикр юритади. Аммо мантиқ илмини билмасдан туриб тўғри фикр юритиш мушкул.

Мантиқ оламдаги қонуний, зарурий боғланиш ва алоқалар, тартиб ва изчиллик, тафаккурнинг ички алоқадорлиги, тадрижий фикрланиши, турли қарашлар ўртасидаги мантиқий боғланишларни ўз ичига олган бўлиб, инсонни ҳеч бир нарсага бефарқ бўлмай, синчков қарашга, ҳар бир воқеа-ҳодисага холис баҳо беришга, шу йўл билан мунтазам ва изчил фикр юритиш ва ҳар қандай оқилона фикрни исботлай билишга ўргатади. Мантиқ илми қонун-қоидаларини атрофлича ўрганиш ва мустақил фикр юритиш қобилиятини ривожлантириш орқали амалий ҳаёт учун керакли хулосалар чиқариш, давр руҳини англаш, воқеа-ҳодисаларни ҳаққоний таҳлил қилиш осон кечади.
Мантиқ илмини чуқур ўрганиш учун миллий ғоя ва мафкуранинг моҳиятини теран ифода этадиган, ҳаёт билан узвий боғланган ўқув адабиётларини яратиш заруриятини келтириб чиқаради. Президентимиз И.А.Каримов Республика Олий Мажлиси IX сессиясида «...дарсликларда миллат фикри, миллат тафаккури ва миллат мафкурасининг энг илғор намуналари акс этиши керак»лигини таъкидлаб ўтган эди.
«Мантиқий масалалар» ўқув-услубий қўлланмаси юқоридаги талаблар асосида ёзилган бўлиб, талабаларда мантиқий фикр юритиш маданиятини ўстиришга, тўғри фикр юритишга, баҳс-мунозара пайтида ўзининг ва бошқаларнинг фикр-мулоҳазаларига танқидий муносабатда бўлишга, ҳозиржавобликка, суҳбатдошининг фикр-мулоҳазаларидаги хатоларни англашга ёрдам беради. Шунингдек, ҳақиқатни аниқлаш, уни ёқлаб чиқиш, асослаш учун мантиқий қоидалардан фойдалана билиш, ўз фикрини лўнда ва ишонарли қилиб баён этиш кўникмаларини ҳосил қилади.
Мантиқ илмининг таълим-тарбия жараёнидаги аҳамияти беқиёс. Зеро, илм-фан илдам ривожланаётган бир пайтда илмий тадқиқотлар олиб бориш ҳамда илмий-назарий тажрибалар орқали тўпланган маълумотларни самарали таҳлил қилиш мантиқ илмини мукаммал билишни тақозо этади.