Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги касб-ҳунар таълими маркази

Асал олиш. 
Уядан ажратиб олинган асалли ромлар арихонадаги уяга ёки фанердан 
ясалган уйчага келтирилади. Уйчага арилар кирмаслиги учун ортиқча 
тешиклар ва эшик-ойналар зич қилиб ёпилади. Хона харорати кўтарилиши 
билан мумкатак ромлардан асал тез сизиб чиқади. Асалли ромлар уядан 
асал олишдан бир неча кун илгари ажратиб олинган бўлса ёки 20-25°С 
температурали хонада 7-8 соат ушлаб турилса, асал тез сизиб чиқади. Асал 
олиш учун асал олинадиган қурилма (медогонка), асалли ромларнинг 

---

98 
инчалари устини қирқиш учун стол, 4-5 та яхшилаб чархланган пичоқ, 
пичоқни сувда қиздириш учун идиш, ювиниш учун сувли идиш, совун ва 
сочиқ, асал қўйиладиган идишлар бўлиши керак. Асал олинадиган қурилма 
(медогонка) яхшилаб ювилади, қуёш нурида қуритилади. Асал олинадиган 
курилмани шундай ўрнатиш керакки, унинг жумраги остига асал 
оқадиган челак ёки бирор бошқа идиш бемалол сиғсин.
Жўмракнинг 
баландлиги ишлаётган одамнинг қўл тирсаги баландлигида бўлиши лозим. 
Қурилманинг асал оқадиган жўмрагига тўр симли сузгич осиб, қўйилса, 
идишга тозаланган асал тушади. Асалли мумкатак инчаларнинг усти 
қайноқ сувга солиб қиздирилган ва суви силкитиб ташланган пичоқ 
ёрдамида эҳтиёткорлик билан қирқилади. 
Ромлардаги асалли инчаларнинг усти қирқилгач, мумкатак ромнинг 
пастки қисми
ром солинадиган кассетанинг айланадиган тарафига
туширилади. 
Асалли ром солинган қурилма айлантирадиган ўқидан ушлаб аввалига 
секин айлантирилади, сўнгра тезлаштириб борилади. Инчалардан асал 
чиқиши тугагач, ромнинг иккинчи тарафи асал олинадиган курилманинг 
девори тарафига айлантириб қўйилади ва қурилма (мёдогонкани) 
инчалардаги асал тўлиқ сизиб чиққунча айлантирилади. Янги тортилган 
мумкатак инчалардаги асал олинмоқчи бўлса, мумкатак инчаларнинг 
мум заррачалари юлиб олинади, асал сачраб чиқмаслиги учун асалли 
ромлар кассетага солингач, секин айлантирилади, иккинчи тарафи 
учириб қўйилади. Асал олишда иш унумли ва тўхтовсиз бўлиши учун тўрт 
киши керак бўлади: икки киши уядан асалли ромларни ажратиб олиб, 
уйчага келтиради ва бўш ромларни уяларга элтиб қўяди; бир киши 
мумкатак ромлардаги асалли инчаларнинг устини пичоқ билан қиради; 
тўртинчи киши эса асал олинадиган курилманинг (мёдогонканинг) ўқини 
айлантириб туради. 
Ромлардан асал олингач, уларни жойларига олиб бориб қўйишдан 
олдин инчаларга бир оз сув сачратиб сепилади, шундай қилинганда 
инчаларни арилар тозалаб қуритиши осон бўлади. 
Мумкатак асалли ромларни уядан ажратиб олишда адашиб кетмаслик 
учун ҳар битта ромнинг тепа қисмини искана билан тилиб, қора қалам 
ёки бўр билан оиланинг рақами ёзиб қўйилади. 
Асалли ромлардан асал ажратиб олингач, бирор катта хажмдаги 
идишда бир неча кун ушлаб турилса, асал ичидаги мум заррачалари, 

---

99 
мумкатак ромлардан тушган чиқиндилар ва асал пуфакчалари асалнинг 
юзига сузиб чиқади, ифлосликлар ажратиб олингандан кейин асал 
махсус қопқоқли идиш (фляга)ларга қўйилиб омборхоналарга жўнатилади.