87
стрептококклар перга бутун қиш мумкатак ва асалда йил давомида сақланиб
қолиши мумкин.
Касаллик тарқалиш йўллари - касал асалари оилалари касалликни
тарқатувчи асосий манба ҳисобланади. Касал бўлган бутун оила асаларилари
касалликни қўзғатувчи стрептококкни олиб юрувчилар бўлади. Чунки бундай
оилада плутон стрептококклари асаларида, асалда, перга ва мум инларда
бўлади.
Личинкалар заҳарланган асал ва перга билан озиқланади.
Она асалари
Европа чириш касалини ўзининг наслига юқтиради. Бир оиладан иккинчи
оилага касаллик ўғри ишчи асаларилар, эркак арилар,
умумий сув идиши
орқали ва ром алмаштириш вақтида ўтиши мумкин.
Касалликнинг ўтиши – Европа чириши баҳорда ва ёзнинг биринчи
ярмида кўпроқ учрайди, кузга бориб личинкаларнинг касал бўлиши камаяди.
Касалликни қўзғатувчи микроб озиқ билан личинка ичагида тез кўпаяди,
ичакни ва кейинчалик бутун организмни емиради. Касалликнинг
бошланишида мум инчаларининг иккила томонида айрим касалланган
личинкаларни учратиш мумкин. Личинкалар зарарлангандан кейин 2 кун
ўтгач, сарғая бошлайди. Кейинчалик асалари насли ола-була рангга киради.
Касалликнинг белгилари – Европа чириш
касали личинка танасининг
формаси, ранги ва консистенцияси ўзгаришидан, уларнинг ячейкада
жойлашиш холатидан бошланади. Европа чириши билан зарарланган
личинкалар сариғ рангли бўлиб эластиклигини йўқотади, сўлғин бўлади.
Ўлган личинкалар аввало сариқ, сўнгра қуриб қорамтир рангга киради.
Касаллик диагностикаси – клиник белгилари,
патологик материални
лабораторияда текшириш асосида амалга оширилади.
Даволаш – Касаллик 4 % ли формалин буғи ва 2 % ли хинозол эритмаси
билан дизенфекция қилинади. Фармалин буғи 30 минутдан кейин, хинозол
эритмаси 10 минутдан кейин касаллик қўзғатувчиларига таъсир қилади.
Касалликнинг даволашнинг энг самарли усули эндигина зарарланган вақтни
аниқлашдир. Касаллик эндигина бошланган бўлса уни даволаш шу жойнинг
ўзида олиб борилади. Касаллик эскирган сайин уни даволаш қийинлашади.
Даволаш фақат
эски инларни олиб ташалаш, асалариларни дизенфекция
қилинган уяларга кўчириш, асални ҳайдаш, арихоналарни иситиш учун
ёпилган материалларни алматириш ва шу каби ишлардан иборат. Бу
касалликни даволашда қўлланиладиган воситалар: сульфодимезин ва
88
антибиотик препаратлардир. Бу препаратлар асалариларни озиқлантириш
учун ишлатиладиган даволаш сироплари ёки сув эритмалари ҳолида
ишлатилади. Сув эритмалар асалари уяларига сепилади.
Даволаш сиропини тайёрлаш учун қуйидаги
препаратлардан бирини
олиш мумкин: норсульфазол натрий, саназин, сульфантрол, сульцимид,
стрептомицин, терромицин, тетрациклин ва ҳакозо.
Кураш чоралари – Европа чириши борлиги аниқлангандан
кейин касал
арихона ва унинг атрофи радиуси 5 км гача бўлган худудларга карантин
эълон қилинади. Европа чириши касаллиги йўқ қилингандан кейин бир йил
ўтгач, арихона карантиндан чиқади.
Do'stlaringiz bilan baham: