Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ж. М.Қурбонов, З. Э. Мамарасулов

Жағ суякларининг устки ва пастки соҳалари шикастланган 
пайтларда эса, сопқонсимон боғлам қўйиш, шикастланган одамнинг тили 

---

255 
томонига тиқилиб, нафас йўлини беркитиб қўймаслиги учун бошини ѐн 
томонга буриб қўйиш лозим. 
Ўров суяги синганда 
кифтга пахта – докадан тайѐрланган иккита ҳалқа 
солиниб, улар орқадан тортиб боғланади. Кеин қўл дуррача тортиб, сочиқнинг 
учлари тикиб қўйилади. 
Қовурғалар синганда
нафас чиқарилган ҳлатда кўкрак қафаси бинт 
билан қаттиқ боғланади ва кўкрак қафасини сочиқ билан тортиб, сочиқнинг 
учлари тикиб қўйилади.
Қўл ва оѐқ суякларининг синиши
бошқа суякларнинг синишига 
нисбатан кўп учрайди. Бармоқ фалангалари ва панжа суяклари очиқ синганда
жароҳатни стерил боғлам билан боғлаш, бармоқлар ярим букилган ҳолатда 
бўлишини таъминлаш мақсадида қўл кафтига дока (бинт) билан ўралган 
қаттиқроқ пахта бўлаги солинади. Билак, қўл панжаси ва бармоқларга фанера, 
картон ѐки шотисимон шина қўйиб, қўл дуррача билан осиб қўйилади. 
Билак суяклари синганда
қўлни тирсак бўлимидан тўғри бурчак остида 
аста букиб, кафтини кўкрак томонга буриш ва шу ҳолида шина ѐки қўл 
остидаги мавжуд воситалар ѐрдамида қимирламайдиган қилиб боғлаш лозим. 
Шина бармоқларнинг остидан то елканинг юқоридаги учдан бир 
қисмигача етказиб қўйилади. Кейин қўл дуррача билан бўйинга осиб қўйилади. 
Елка бўғими
шикастлангани, елка суяги синганда шотисимон шина ѐки 
қўл остидаги мавжуд воситалар билан иммобилизация қилинади. 
Бундай ҳолатда аввал шинани тирсак бўғимидан букилган, шикастланган 
қўлга соғлом куракдан шикастланган қўлнинг кифти орқали елка ва 
бармоқларнинг асосига қадар етадиган қилиб шинанинг шакли, андозаси 
мослаб олинади. Кейин қўл дуррача билан бўйинга осиб қўйилади ѐки қўлни 
гавдага бинт билан маҳкам қилиб боғлаб қўйиш ҳам мумкин.