Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги гулистон давлат университети б.Қурбанов, Ш. Турабоева

2.Тўқишнинг мураккаб усулларини ўрганишда кручокдан фойдаланиш сирлари. Кручокда тўқишни техник расмларга қараб ўрганиш осон. Бунинг учун бар бир чокнинг намунаси (схемаси)ни билиш даркор. Барча чокларни намунага қараб тўқишни ўрганиб бўлгач, катта буюмларни тўқишни бошлаш мумкин.
2.1.Халқасимон петля (кепочка). Буни қуйидагича амалга оширилади: калава ипни бошини чап қўлнинг кўрсаткич бармоғига илиб, ўнг қўлдаги крючокни унинг тагидан ўтказилади. Сўнг чап томондан ўнг томонга кручокни тортиб петля ҳосил қилинади. Ҳосил бўлган петляга чап қўлнинг бош бармоғи билан ушлаб ёрдам берилади. Бошловчилар кручокни тўғри ушлашни билиб олишлари зарур. Кручок ўнг қўлда худди қалам ушлагандек ушланади. Кручокни ҳар томонга айлантириш мумкин эмас. Калава ип ва тўқилаётган ашё чап қўлда туради.
2.2.Боғловчи петля. Бу петля ёрдамида петлялар сонини қисқартириш ёки алоҳида тўқилган маҳсулотларни улашда фойдаланилади.
2.3.Накидсиз устун. Кручокни охиридан битта олдинги петляга киргизиб, ипни тортиб янги петля ҳосил қилинади. Сўнг яна ип тортиб иккита петляни тагидан ўтказиб битта петля қилади. Бу чок халқ тилида "т" чок дейилади. Тўқилаётган буюмнинг чегараси текис чиқиши учун қатор охирида битта халқасимон петля тўқиб юборилади.
2.4. Накидли устун. Кручокка битта илгак олиб, халқасимон чокнинг биттасидан ўтказилади. Кручокда учта петля ҳосил бўлади. Иккита петляни битта қилиб, петля олинади, кручокда иккита петля қолади, яна иккита петляни битта қилиб олинади. Шунда битта устунга ўхшаш чок пайдо бўлади.
2.5. Учта ёки ундан кўп устунларни бирга тўқиш. Кўп ҳолларда уч ёки ундан кўп устунлар бир жойда тўқилади. У қуйидагича амалга оширилади: барча устунлар охиргича тўқилмайди, яъни охирги петля кручокда қолади. Қанча устун керак бўлса, шунча петля олинади, асосий петля кручокда қолади. Барча петлялар орасидан асосий ип тортиб олинади ва битта халқасимон петля тўқилади.
2.6. Шокилали тўқиш. Шокилани икки хил усулда тўқиш мумкин: олди томондан ва орқа томондан. Биринчи усул: шокилани олди томондан тўқилади. Олдинги қатори шундай тўқилади: ипни чап қўлнинг бош бармоғига илиб, петля олинади. Сўнг кручокни ипнинг тепа қисмидан қўйилади. Кручокни олдинги асосий петляга киргизиб, ип тортилади ва накидсиз устун тўқилади. Қарама-қарши қатор накидли ёки накидсиз устун шаклида тўқилади. Иккинчи усул: шокилани орқа томондан тўқилади. Ипни қалам ёки текис ёғочга ўраб, накидли ёки накидсиз устун тўқилади. Шокилаларнинг ҳар бир қатори орасида бир икки қатор, ё накидли, ё накидсиз устун тўқилади.