Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона политехника институти «электр техникаси, электр механикаси ва электр технологияси»

Асинхрон машинанинг эквивалент схемалари

Асинхрон машинанинг эквивалент схемасини унинг кучланишлар тенгламалари асосида қуриш мумкин.

r₁ x_σ1 1 x’_σ2 r’₂ / s
I₁ I’_2
1 X_Г1 I_M=I₁+I’₂
2
Расм 5.1. Асинхрон машинанинг Т кўрнишидаги эквивалент схемаси

М агнитловчи контурнинг қаршилиги бош индуктив қаршиликга тенг бўлиб бу контур орқали магнитловчи ток оқиб ўтади.

_{M= 1}+ ₂ (5.3)
Магнитловчи контурнинг учларидаги кучланиш U₁₂=E₁=E₂ Бу схемада актив қувват исрофлари ҳисобга олинмаган. Бу исрофларни ҳисобга олиш учун магнитловчи контурнинг қаршилигига Расм-5.2 Асинхрон машинанинг Т-паралел ёки кетма-кет равишда r_мг актив кўринишидаги эквивалент схемаси қаршилик уланади. Бу қаршиликдаги исрофлар машинанинг актив қувват исрофларига тенг.
Асинхрон машинанинг Г кўринишидаги эквивалент схемасининг магнитловчи контури биринчи занжирнинг киришига уланган бўлиб, машинанинг магнит оқимини кучланишга боғлиқлигини тўғри ифодалайди.
Асинхрон машинанинг Г кўринишидаги схема унинг иш режимларини ўрганишга анча қулай.
(5.4) 24-7а)Асинхрон машинанинг Г-кўрнишидаги эквивалент схемаси


Асинхрон машинанинг энергетик диаграммалари

Фараз қилайлик асинхрон машина манбадан Р₁=m₁U₁I₁cosφ₁ актив қувватни қабул қилаётган бўлсин. Бу қувватнинг бир қисми статорнинг чўлғамидаги қувват исрофларини қоплашга сарфланади.

Р_эл1=m₁I₁²r₁ (5.5)
Актив қувватнинг бир қисми статорнинг магнит ўзагидаги магнит исрофларини қоплайди.
Р_мт1=m₁I_м²r_м (5.6)
Қувватнинг қолган қисми электромагнит қувват дейилади.
Р_эм= Р₁- Р_эл1- Р_мг1 (5.7)
Эквивалент схемада бу қувватга актив қаршиликдаги қувват мос келади.
(5.8)
Бу қувватнинг бир қисми ротор чўлғамидаги қувват исрофларини қоплашга сарфланади.
(5.9)
Р_эм нинг қолган қисми роторда ҳосил бўлган Расм-5.4 Асинхрон
механик қувватга айланади. моторнинг актив
(5.10) қувват энергетик
Бу қувватнинг бир қисми машинанинг ичида диаграммаси
механик қўшимча қувват исрофларни жамлашга сарфланади. Асинхрон машинанинг роторида фойдали қувват
Р₂=Р_мех-Р_мх-Р_қ (5.11)
Асинхрон моторнинг ф.и.к.
η=1- (5.12)
Асинхрон двигателларнинг ф.и.к. η=0,720,95 гача бўлиши мумкин.
А синхрон двигателнинг реактив қувват диаграммасини кўриш учун ундаги реактив қувват сарфларини аниқлаймиз
Агар асинхрон двигателнинг статор чўлғами манбадан
Q₁=m₁U₁I₁ sin ₁ (5.13)
реактив қувватни қабул қилаётган бўлса, бу қувватнинг бир қисми бирламчи ва иккиламчи чўлғамдаги тарқалиш магнит оқимларини ҳосил қилишга сарфланади.
q₁= m₁I₁²x_1; q₂= m₁I₂`<sup>2</sup>x<sup>`</sup>_2
Асинхрон двигателнинг асосий магнит оқими ҳосил қилиш учун
Q_м=mI²_м x_м (5.14)
реактив қувват сарфланади.
Диаграммадан кўриниб турибдики манбадан қабул қилаётган
реактив қувватнинг энг кўп қисми статор ва ротор орасидаги ҳаво бўшлиги борлиги учун магнит оқимни ҳосил қилишга сарфланади.

Асинхрон двигателларда cos _м = 0,700,95. Асинхрон двигателнинг юкламаси камайганда қувват коэффициенти cos  ҳам камаяди, у холда cos =0,100,15.