Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона политехника институти

ГулҚоғозларни ёпиштириш учун зарур елим ашёлар

ГулҚоғоз ва уни асосини ёпиштириш учун асосан елим ва моддалар (клесстрлар) ишлатилади. Улар махсус таркибда тайёрланади.

Сув биринчи навбатда совуҚ сувдан учун билан хамир Қориб олиниб, сўнг хамирга аста Қайнаган сув Қуиб, керакли суюҚликка келтириб олинади.
Агар, клеестр ғўраша бўлиб Қолса, уни бўёҚ майинлаштиргич (краскатер)да майинлаштириб олинади. Елимни клеестрга аралаштиришда яна шуни хисобга олиш керакки, иссиҚ елим иссиҚ клеестрга, совуҚ елим совуҚ клеестрга аралаштирилиши зарур. Нурашини секинлатиш маҚсадида, хпашаротлар елимини кемирмаслик маҚсадида 0,2% бура Қўшилади. Қоғоз асосида ва линкустрларни ёпиштириш учун клеестр таркиби Қуйидаги жадвалда берилган.
1 - жадвал

Қўшилмалар	Таркиб вазифаси
	Юзаларни тайерлаш учун	ГулҚоғозни епиштириш учун.
		Маклатура епиштириш учун	Оддий гулҚоғоз епиштириш учун	Ўрта зичликдаги гулҚоғоз ёпиштириш учун	Зич гулҚоғоз ёпиштириш учун
	Таркиб 1	Таркиб 2	Таркиб 3	Таркиб 4	Таркиб 5
Қора ун, кг	1 – 1,.5	1,2 – 1,5	1,2	1,5	–
10%ли хайвон елими	1	1	–	–	–
Оддий ун, кг	–	1	–	–	2
Сув, л	10 литргача	10 литргача	10 литргача	10 литргача	10 литргача

Линкрустларни епиштириш учун Қуйидаги жадвалдаги таркибда клеестр тайерланади.

2-жадвал

Қўшилмалар	Таркиб вазифаси
	Юзага ораҚават Қоплаш учун	ГулҚоғоз епиштириш учун
	Таркиб 6	Таркиб 7	Таркиб 8
Буғдой уни, кг	2	3-4	3-4
10%ли хайвон елими, л	2	2	–
10%ли Қозғин елими, л	–	–	2
Алюминий-калций ачитҚи,кг	–	0,05	–

Карбоксилметилцеллюлоза (КМЦ) асосида тайерланадиган клеестрлар.

Таркиб № 9 (оғирлик миҚдорида)
КМЦ елими 20% ҚуруҚликда 4
18-20 ъароратли сув 96
изох: юҚоридаги таркиб 12 соат ушлаб турилиб, уни епишҚоҚлиги вискозометрда ўлчаниб 18-20 сек бўлганда ишлатилади, бу таркиб гулҚоғоз епиштириш учун ишлатилади.
Асоса тайёрлаш ва деворга маклатура епиштириш учун эса юҚоридаги таркиб асосида Қуйидаги таркиб № 10 тайёрланади.
Таркиб № 10
Таркиб № 9 – 1 литр
30% ҚуруҚликдаги елпастаси 0,25 кг.
Ювиладиган гулҚоғозлар епиштириш учун Қуйидаги таркиб № 11 асосида клеестр тайрланади.
Елим КМЦ ни 20% намликдаги 6 Қисм оғирлик бўйича
Сув 94 Қисм оғирлик бўйича.
Таркиб № 12
Бустилат елими 7 л.
Сув 1 л.
Бустилат елими завод еки махсус лабораторияларда тайерланган тайер ъолда бўлади.


5. ГулҚоғоз епиштириш учун зарур асбоб, жихоз ва мосламалар

ГулҚоғоз Қайчиси - гулҚоғозларни керакли ўлчамда ва уларни чекка Қисмини ҚирҚиб олиш учун ишлатилади.

ГулҚоғоз ёпиштириш учун ишлатиладиган четка

• 
  ГулҚоғоз ёпиштирилгандан сўнг уни юзасини текислаш учун у чўткани тола Қисми узунлиги 40 мм бўлган от ёлидан тайёрланади.
  
• 
  Макловица чўткаси – клеестр суртиш учун.
  
• 
  Флейц чўткаси – клеестр суртиш учун.
  
• 
  ПичоҚ – гулҚоғоз ва уни четларини жазвар ёрдамида ҚирҚиш учун.
  
• 
  Дискли пичоҚ – ъам гулҚоғозни тексилаш ва гудҚоғозни фриз ъамда принтус Қисмини ҚирҚиш учун.
  
• 
  Резинкали валик – гулҚоғозни текислаш ва гулҚоғозлар чокларини бостириш учун.
  
• 
  Пўлат жазвар - зич ҚаттиҚ гулҚоғозларни пичоҚ билан ҚирҚиш учун.
  
• 
  Шовун – гулҚоғозни епиштириш вертикаллигини таoминлаш учун.
  

Шунингдек гулҚоғоз епиштирувчининг махсус мослама ва жихозлари бўлиб, уларга бочек, паҚир, жом, сўрига, шотига, стул ва х.к.

Расм-3. ГулҚоғоз епиштириш учун асбоб ва механизмлар.
а – гулҚоғозни ҚирҚиш учун дастгоъ, б – бўёҚчилар валиги; в – гулҚоғозга елим суркаш машинаси; 1 – гулҚоғоз Қирғиғини кесиш Қисми; 2 – гулҚоғозни ўраш Қисми; 3 – хисоблаш механизми; 4 – асос; 5 – гулҚоғоз тасмаси; 6 – айланувчи барабан; 7 – пўлат тагдан; 8 – клеестр ваннаси;