Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона политехника институти

5.8.2. Донали ашёлардан пол қопламасини ъосил қилиш

Сопол плиткали поллар – одамлар ъаракати интенсив бўлган, ъамда намлик юқори бўлган хоналарда қўлланилади. Ўлчами 100 х 100 ва 150х150 мм бўлган сопол плиткалар асосга цемент қумли қоришма ёрдамида ёпиштирилади. Плиткани юзага ёпиштиришдан аввал асос қурилиш ахлатларидан тозаланади ва сув сепиб олинади. Плитка М 150 тамғали қоришма билан ёпиштирилади. Қоришма қўзғолувчанлиги конус ботишини 3…4 см ни ташкил этиши зарур. Бундай қўзғолувчанликни олиш учун қоришма таркибига цемент массасини 0,2 қисмини ташкил қилган ПВА эмулpцияси қўшилади. Плитка қалинлиги 10….20 мм бўлган қоришма ўрнатилади. Ўрнатиш иплар тортиб олинган қаторларга нишон плиталарни ўрнатишдан бошланади. Нишонлар қуйидагиларга бўлинади: репер нишон қатори, у девордан маoлум масофа қочирилиб, тоза пол сатхини бериб ўрнатилади.

Фриз – бурчак ва фраз чизиқлари бўйлаб ўрнайди.
Оралиқ – қачонки пол юзаси катта бўлиб, фраз қатор оралари 2 метрдан ортиқ бўлса ўрнатилади (расм 5 8.3.).



Расм 5 8.3. Сопол плиткали поллар ёпиштириш схемаси.
1-Фриз нишон қатори; 2- оралиқ ёрдамчи нишон қатори; 3- девор олди репер нишони; 4- нишон маркалар; 5- нишон қаторни қўйишда тортилган ип.
Фриз қатори ўрнатиб бўлингач унга параллел ип тортилиб, эни 50….60 см бўлган қоришма ёзиб олинади. Бунда шунга аъамият бериш зарурки, қоришма юзаси зарур сатхдан 2…3 мм баланд ёзилади, чунки плитка қоришмага ботирилганда сатх таoминланади. Бутун бўйлама қатор плитка ўрнатиб бўлингач, устига узунлиги 50….70 см бўлган тахта қўйиб, болғача билан урилиб плиткани ўзаро ва лойиъага мос жойлашишиш таoминланади. Ёз кунлари пол юзасига 5….10 мм қалинликда тўпон ёзиб 2….3 сутка давомида намлаб турилади.
Поливинхлоридли (ПВХ) плиткали поллар асосан жамоат биноларида қўлланилиб, тайёрланган асосга резина-битум мастикаси ёки КН-2 елими ёрдамида елимлаб ёпиштирилади. Плитка ёпиштирилишдан аввал 40 ° С ъароратга иситиб олинади.
Олдиндан тайёрлаб олинган асосга бўр ёрдамида хона ўқи бўйлама ва эни бўйича чизиб олинади. Чизиқ бўйича плиткалар ўзаро перпендикуляр жойлаб олинади. Қатор аниқ бўлгач мастика ёки елим 0,5 мм қалинликда асосга суркаб олинади. Бунда елимланган ёки мастика суркалган полоса 1…..2 қатор плита энига тенг бўлиши зарур. (расм 5.8.4). Асосдаги мастика ёки елим қуюқлашгач ёпиштириладиган плитка орқа томонига ъам юпқа мастика ёки елим суртилиб, плиткани олдин ўрнаган ён қирраси билан ёпиштириб ўрнатилади ва резина болға билан бир текис уриб чиқиб асосга ёпиштирилади.

Расм 5 8.4. Синтетик плиткани асосга қуруқ ўрнатиб чиқиш схемаси