Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

4)
 
турли мамлакатларда аҳоли сони ўзгаришинингфарқланиши. 
Яна бир глобал зиддият сифатида ХХ асрнинг иккинчи ярмида бошланган демографик 
«портлашлар», яъни ер шари аҳолиси сонининг жадал ўсиши кўрсатилади. Айниқса, 
ривожланаётган мамлакатлар аҳолисининг тез ўсиши бир қатор жиддий ижтимоий- 
иқтисодий зиддиятларни келтириб чиқаради. Баъзи бир мамлакатлардаги аҳоли сонининг 
кўпайиши натижасида рационал хўжалик юритишга тўсқинлик қилувчи аҳолининг нисбий 
ортиқчалиги белгилари кўзгаташланади. 

---

“Иқтисодиёт назарияси" фани
 
Ўқув-услубий мажмуа
 
262 
25.3.
 
Халқаро иқтисодий муносабатларнингшакллари. 
Жаҳон инфратузилмасинингривожланиши 
 
Жаҳон хўжалиги мураккаб тизим ҳисобланади. Турли миллий иқтисодиётлар (ёки улар 
ташқи иқтисодий алоқалари)нинг барча мажмуи товарлар, хизматлар ва ишлаб чиқариш 
омилларининг ҳаракати билан мустаҳкамланган бўлади. Шу асосда мамлакатлар ўртасида 
халқаро иқтисодий муносабатлар вужудга келади.
Халқаро иқтисодиймуносабатлар 
(баъзида уларни ташқи иқтисодий алоқалар, 
жаҳонхўжалигиалоқаларидебҳамюритилади) 
–
 
бу жаҳоннинг турли мамлакатлари ўртасидаги 
хўжалик алоқалари мажмуидир. 
Халқаро иқтисодий муносабатлар қуйидаги 
шаклларда намоён бўлади: 
-
товар ва хизматларнинг халқаросавдоси; 
-
капитал ва чет эл инвестицияларининг 
ҳаракати; 
-
ишчи кучининг ташқимиграцияси; 
-
ишлаб 
чиқаришнинг 
давлатлараро 
кооперацияси; 
-
фан ва техника соҳасидагиайирбошлаш; 
-
валюта-кредитмуносабатлари. 
Товар ва хизматларнинг халқаро савдоси энг аввало миллий хўжаликларнинг халқаро 
меҳнат тақсимотидаги иштирокига боғлиқ. Халқаро меҳнат тақсимоти ривожланиши 
натижасида жаҳон бозори таркиб топади. Жаҳон бозорига товар ва хизматларнинг халқаро 
ҳаракатисифатида қараш мумкин. Жаҳон бозори ўзининг ривожланишида бир қатор 
босқичлардан ўтадики, улардан ҳар бири миллий хўжаликнинг халқаро иқтисодий 
муносабатларга жалб қилинишининг маълум даражаси билан тавсифланади.