Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

Жамғариш – миллий даромаднинг бир 
қисмининг (жамғарманинг) асосий ва айланма 
капиталларни, шунингдек, эҳтиёт захираларини 
кўпайтириш учун сарфланишидир. 
Ишлаб 
чиқариш 
ва 
ноишлаб 
чиқариш 
мақсадидаги жамғариш бир-биридан фарқланади. 
Жамғарилган маблағларнинг моддий ишлаб чиқариш 
ва 
хизматкўрсатиш 
соҳаларининг 
асосий 
капиталларини 
ва 
айланма 
маблағларини 
кенгайтиришга кетадиган қисми ишлаб чиқариш 
соҳасидаги 
жамғариш суммасини 
ҳосил қилади. Ишлаб чиқариш соҳасидаги жамғариш 
иқтисодий ўсишнинг муҳим омилидир. 
Ижтимоий-маданий соҳадаги жамғариш 
(ноишлаб чиқариш жамғариши) уй-жой 
фондини, касалхоналар, ўқув муассасалари, маданият, соғлиқни сақлаш, спорт муассасалари, 
яъни номоддий соҳа ва тармоқларни кенгайтириш, реконструкциялаш, янгилашга сарфланади. 
Ноишлаб чиқариш соҳасини кенгайтириш ҳам ишлаб чиқаришни ривожлантиришнинг 
заруршартидир. 
Жамғариш суммаси, унинг ҳажми ва таркиби такрор ишлаб чиқариш суръатларини 
белгилаб берадиган ҳал қилувчи омиллардир. 
Жамғариш нормаси 
бевосита жамғариш 
суммасининг бутун миллий даромад ҳажмига нисбати билан аниқланади: 
ЖН 
=
(
ЖС 
/ 
МД
)

100%
,
бунда: ЖН - жамғариш нормаси; 
ЖС - жамғариш суммаси; 
МД - миллий даромад. 
Жамғариш ҳажми миллий даромаднинг 
бир қисмини ташкил этади ва шу сабабли 
миллий 
даромад 
ҳажми 
кўпайишини 
белгилайдиган омиллар жамғариш миқдорини 
ҳам белгилаб беради. Бу омиллардан асосийси 
қўлланиладиган 
ресурслар 
массаси 
ва 
уларнинг 
унумдорлигидир. 
Жамғариш 
миқдори ишлаб чиқариш жараёнида хомашё, 

---