Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги давлат солиқ ҚЎмитаси

СФ –ХЮСнинг соф фойдаси;
ЖА –ХЮСнинг жорий (йиллик ўртача) актив-
лари.

Айланмадан ташқаридаги активларнинг рентабеллиги кўрсат-кичи компаниянинг асосий капиталига нисбатан ХЮС нинг етарли фойда ҳажмини таъминлаш қобилиятини акс еттиради. Уни фор-мула ёрдамида қуйидагича ифодаласа бўлади:

К = (СФ : УМА ) х 100%

Бу ерда: К – ХЮС айланмадан ташқари активларининг

рентабеллиги;
СФ – ХЮС нинг соф фойдаси;
УМА – ХЮС нинг узоқ муддатли (йиллик ўртача)
активлари.


Назорат ва мулоҳаза учун саволлар

1. 
   Умумлаштирилган кўринишда асосий капитал қандай қий-матнинг бир қисми ҳисобланади?
   
2. 
   ХЮС нинг бухгалтерия балансида асосий капитал қандай сифатда акс еттирилади?
   
3. 
   Асосий капиталнинг асосини нималар ташкил етади?
   
4. 
   Меҳнат ва маҳсулотни яратиш жараёнида асосий капитал ниманинг қисми сифатида майдонга чиқади?
   
5. 
   Асосий капиталнинг доиравий айланиши унга тегишли бўл-ган қийматнинг қандай уч функционал шаклларида ҳаракат қили-шини англатади?
   
6. 
   Капиталнинг доиравий айланиши давомида айланма капи-талдан фарқли ўлароқ асосий капитал қандай ўзига хос хусусият-ларга ега?
   
7. 
   Ишлаб чиқариш жараёнида асосий капитални буюмлашган шакли сифатида нималар майдонга чиқади?
   
8. 
   Иқтисодий мўлжалланганлигига кўра асосий фондлар ни-маларга бўлинади?
   
9. 
   Асосий ишлаб чиқариш фондлари деб нимага айтилади?
   
10. 
    Ноишлаб чиқариш асосий фондларининг таркибига ХЮС нинг қандай мулклари киради? Улар бўйича амортизация ҳисоб-ланадими?
    
11. 
    Асосий ишлаб чиқариш фондларининг таркибий тузилмаси нималар жиҳатидан бўлиши мумкин?
    
12. 
    Асосий фондларнинг таркибига нималар киради ва улар-нинг актив ва пассив қисмлари нималардан иборат?
    
13. 
    Асосий капитал доиравий айланишининг самарадорлигини таҳлил қилишда нималарни ҳисобга олиш мақсадга мувофиқ?
    
14. 
    Ҳозирги пайтда амалиётда амортизация ажратмаларини ҳисоблашнинг қандай асосий методларидан фойдаланилади ва уларнинг ўзига хос бўлган хусусиятлари нималардан иборат?
    
15. 
    Чизиқли метод қўлланилганда бир ой учун ҳисобланган амортизациянинг суммаси қандай аниқланади?
    
16. 
    Ночизиқли метод асосида амортизация меъёрини ҳисоблаш қандай амалга оширилади?
    
17. 
    Асосий капиталнинг доиравий айланиш жараёнида вужудга келадиган ўз молиявий ресурсларининг таркибига, амортизация фондидан ташқари, яна қандай даромадлар ва турли тушумлар ҳам кириши мумкин?
    
18. 
    Асосий фондларни шакллантириш учун жалб қилинадиган пул маблағларининг манбаларини қандай гуруҳларга бўлиш мумкин ва ҳар бир гуруҳнинг таркибига нималар киради?
    
19. 
    Асосий капиталнинг доиравий айланиши жараёнида ишти-рок етадиган молиявий ресурслардан фойдаланишнинг самара-дорлиги қандай аниқланади?
    
20. 
    Асосий капиталдан самарали фойдаланишни баҳолашда ХЮС молия-хўжалик фаолиятининг натижалилигини очиб берув-чи қандай умумий молиявий-иқтисодий кўрсаткичлардан фойда-ланиш мақсадга мувофиқ?
    
21. 
    Ишлаб чиқаришнинг умумий рентабеллиги кўрсаткичи қан-дай аниқланади?
    
22. 
    Фонд қайтими ва фонд сиғими кўрсаткичларини ҳисоблаш тартиблари қандай?
    
23. 
    Сменалик коеффициенти қандай аниқланади?
    
24. 
    Асосий ишлаб чиқариш фондларининг ескириш коеффи-циенти нимани характерлайди ва у қандай аниқланади?
    
25. 
    Асосий ишлаб чиқариш фондларининг янгиланиш коеффи-циенти нимани ифодалайди ва у қандай ҳисобланади?
    
26. 
    Асосий ишлаб чиқариш фондларининг чиқиш коеффициен-ти нимани ифодалайди ва у қандай аниқланади?
    
27. 
    Асосий капитал доиравий айланишининг самарадорлиги нималарни олдиндан аниқлаб беради?
    
28. 
    Айланма капитал ўзида нимани ифодалайди ва у ХЮС балансининг қандай номланган бўлимида акс еттирилади?
    
29. 
    Айланма капитал қандай бир неча асосий гуруҳларга клас-сификация қилинади?
    
30. 
    Айланма капитал қандай функцияларни бажаради ва улар-ни қандай шаклларда амалга оширади?
    
31. 
    Айланма капиталнинг таркибий тузилмасини функционал жиҳатдан қандай икки ташкил етувчи белгилаб беради?