Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро мухандислик технология институти

Ишдан мақсад: 
Вариант 1 
Нордон газларнинг адсорбентларга ютилишини тадқиқ қилиш, 
жараённиг эффективлигини баҳолаш. 
Вариант 2 
Адсорбентнинг табиатидан келиб чиққан ҳолда ўрганиш. Бунда турли 
маркадаги цеолитлар қўлланилади: -СаХ, -NaA, -CaA, -NaX. Турли 
ютувчиларда нордон компонентлар-нинг ютилиш даражаларини тадқиқ 
қилиш. 
Газларни адсорбцион тозалаш қурилмаси. 
Газларни адсорбцион тозалаш қурилмаси принципиал схемаси 
қурилмаси 
2.9-расмда келтирилган. Қурилманинг асосий жихозларига: 
адсорбер-1; термостат-3; насос-2;сиқилган газ баллонлари6; редуктор-
12 ва реометр-4. 
 

---

92 
Экспериментни ўтказиш. 
Азот сақланиётган баллон винтели очилади, редуктор ва реометр 
ёрдамида азотнинг сарфи ростланади. Сўнгра азот оқимига СО
2
гази 
берилади. Дастлаб реометр 4 ёрдамида азот ва СО
2
оқими ростланади ва 
капилляр11 орқали ўтказилади. Газларни узатиш тезлиги барбатер 10 
орқали назорат қилинади. Шу вақтда 3- термостат ёқилади ва керакли 
ҳароратда қиздириш таъминлагич ўрнатилади. Модел гази (СО
2
+Н
2
) 
абсорберга берилгунга қадар храмотограф ёрдамида таҳлил қилинади,
Газ сарфи ва адсорбер ҳарорати ростлангач цеолит билан тўлдирилган 
адсорберга 
берилади. 
Қурилманинг 
барқарор 
20-30 
дақиқа 
ишлатилганидан сўнг адсорберда киришда ва чиқишида газдан намуна 
олинади ва таҳлил қилинади.
Газ таркибидаги СО
2
ни таҳлил қилиш. 
Адсорбция жараёнидан олдин ва кейин олинган намуналар таҳлили 
храматографф қурилмасида амалга оширилади: метали колонка 3000 мм; 
қаттиқ фаза – активлаштирилган кўмир; температура: 
-
колонкада - 160
о
С; 
-
буғлатгичда - 165
о
С; ташувчи – газ - водород; ташувчи - газнинг 
узатиш тезлиги - 50мл/мин 
Олинган натижалар 2.21 ва 2.22- жадвалларга киритилди. 

---

93