Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик технология институти

2.3.Реквизитлар компьютерли альбомини тайёрлаш
Реквизитлар компьютерли альбомини тайёрлаш бўйича тавсиялар қуйида келтирилган.
Тадқиқот ўтказиш жараёнида ҳужжатларни алъбом шакли ҳосил қилиниб, ҳар бир ҳужжатни муҳим тавсифномаси белгиланади:

• 
  унга тегишли ҳужжат бўлган ҳужжатлар тизими (конструкторлик, технологик, режали статистик ҳисобий, дастлабки ҳисобли, ташкилий-тақсимотли, пулли-ҳисобли ва бошқалар);
  
• 
  ҳужжат шакли (қўлда тўлдириш учун-бланка шакли, компьютерли ҳужжат учун-экранли шакл, машинограмма);
  
• 
  ҳужжатни реквизитли таркиби ёки машинада кўчирилувчи ахборотлар массивини ёзиш тизими;
  
• 
  ҳужжатлар ахборот ҳажмини тавсифномаси (ҳужжатлар нусхаси сони, белгиланган вақти, интервалига-йил,ой ҳужжат сатри ёки белгилари).
  

Ахборотни асосий бирликларини ўрганиш-кириш реквизитлари, чиқиш ҳужжатлари, ахборотлар базаси файлларини ёзиш майдони ва уларни гуруҳи-берилган маълумотларни шаклли тавсифномаларини белгилаш ва маълумотларни тизимини аниқлаш имконини беради. Бу эса соха предметини ахборот-мантиқли моделини тузишда мухим. Шунинг учун ўрганилган ҳужжатларни барча шакли бўйича битта реквизитлар маълумотномасини (луғат) тузиш керак. Бу реквизитлар тавсифномаларини умумлаштиради. Тузилган маълумотномада ҳар бир реквизитга идентификацияланган код берилади.
Реквизитнинг асосий синтаксик тавсифномаси қуйидагилар:

• 
  реквизит номи
  
• 
  шартли белги (код)
  
• 
  реквизит қийматлари тури ёки шакли (белгили, сонли, сана ёки вақт тури шакли, логик тури);
  
• 
  реквизитни рухсат этилган қиймати диапазони.
  

Реквизитлар маълумотномаси асосида қайта ишлаш ва фойдаланиш жараёнлари бириктирилган, ассосициацияли ўзаро боғлиқ реквизитлар бўлган ахборотларни таркибий бирлиги ажратиб курсатилади. Шунингдек киритишни миқдорий тавсифномаси ўрнатилади (алохида, реквизитларни кўплаб қийматлари, қийматлар массивлари), ахборотлар ҳажмини тўғри ҳисоблаш керак бўлади.
Ахборотни ҳар бир таркибий бирлиги тизимини 1-расмда кўрсатилгандек график шаклда келтириш лозим.