Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик-технология институти

2-боб. Касбий таълимда ўқувчиларнинг изланувчанлик ва ижодкорлик 
қобилиятларини ривожлантиришнинг илмий-услубий асослари 
2.1. Касбий таълимда ўқувчиларнинг изланувчанлик ва ижодкорлик 
қобилиятларини ривожлантириш мазмуни …………………………………...39 
2.2. Ўқувчиларнинг изланувчанлик ва ижодкорлик қобилиятларини 
ривожлантиришга қаратилган машғулотларни ташкил этиш ҳамда ўтказиш 
методикаси….........................................................................................................43 
2.3. Ўқувчиларнинг ижодкорлик ва изланувчанлик қобилиятларини 
шакллантириш методлари....................................................................................56 
2-боб бўйича хулосалар…………………………………..................................101 
3-боб. Тикув буюмларини тайѐрлаш жараѐнида ўқувчиларнинг 
изланувчанлик ва ижодкорлик қобилиятларини ривожлантириш 
тизимини тажрибада синаш 
3.1. Тажриба-синов ишларини ташкил этиш ва ўтказиш жараѐни 
босқичларини режалаштириш ………………………................……………..102 
3.2. Касбий таълимда ўқувчиларнинг изланувчанлик ва ижодкорлик 
қобилиятларини ривожлантириш тизимини амалга татбиқ этиш натижалари. 
3-боб бўйича хулосалар……………………………………………..................107 
Хулоса 
……………………..……………………………………………...117 
Фойдаланилган адабиѐтлар
…………………………………………....122
 
Иловалар
…………………………………………………………………132 

---

5 
 
КИРИШ 
Тадқиқот мавзусининг долзарблиги. 
Ҳозирги даврга келиб 
иқтисодиѐтнинг барча жабҳаларидаги каби таълим тизимидаги туб 
ўзгаришлар ҳам ўзининг ижобий натижасини кўрсатмоқда. Айниқса, 
Ўзбекистон Республикаси ҳукумати томонидан таълим тизимида мустақил ва 
ижодий фикрлай оладиган, изланувчанлик, ташаббускорлик қобилиятларига 
эга бўлган кадрлар тайѐрлашга катта эътибор берилмоқда. 
Президентимиз И.А.Каримов ўзларининг “Юксак маънавият – 
енгилмас куч” асарларида таъкидлаганларидек, “Дарҳақиқат, истиқлол 
даврида барпо этилган, барча шарт-шароитларга эга бўлган академик лицей 
ва касб-ҳунар коллежлари, олий ўқув юртларида таҳсил олаѐтган, замонавий 
касб-ҳунар ва илм-маърифат сирларини ўрганаѐтган, ҳозирданоқ икки-уч 
тилда бемалол гаплаша оладиган минг-минглаб ўқувчилар, катта ҳаѐтга 
кириб келаѐтган, ўз истеъдоди ва салоҳиятини ѐрқин намоѐн этаѐтган ѐш 
кадрларимиз мисолида ана шундай орзу-интилишларимиз бугуннинг ўзида 
ўз ҳосилини бераѐтганининг гувоҳи бўлмоқдамиз”.
 
Дарҳақиқат, “Таълим тўғрисида”ги Қонун ва “Кадрлар тайѐрлаш 
миллий дастури” талаблари асосида маънавий етук, эркин фикрлайдиган 
рақобатбардош кадрлар тайѐрлашда касб-ҳунар коллежлари ўқувчиларини 
мустақил ишлашга йўналтириш ва уларнинг ижодий қобилиятларини 
ривожлантириш масаласи таълим тизимини ислоҳ қилишдаги асосий 
вазифалардан қилиб қўйилганлиги ҳам бежиз эмас.
Миллий 
дастурда шахснинг эркинлиги, мустақил фикрлаш 
қобилиятини шакллантиришга бирламчи эътибор берилган.
Эркинлик 
таъминланган жамиятда фикр ривожланади, фикр 
ривожланиши эса жамиятнинг кучли бўлиши гаровидир.
Касб-ҳунар 
таълимида 
кичик 
мутахассислар 
тайѐрлашда 
ўқувчиларнинг ижодий қобилияти, онг ва кўникмаларини ўстириш, уларнинг 

---

6 
ўз касбларига қизиқиш ва масъулияти, мстақил изланувчанлик қобилияти 
шаклланиши ва ошишига ѐрдам беради.
Замон талабига мос кадр бўлиб етиши учун фақат назарий билим ва 
амалий кўникмага эга бўлишнинг ўзи етарли эмас, балки мустақил ва ижодий 
фикрлаш зарурати ҳам муҳимдир.
Бугунги кунда нафақат шахс – тушунтирув ва намойишлар ѐрдамида, 
балки мустақил фаолият ва амалий таъсирлар жараѐнида шакллантирилиши 
керак. Шунингдек, касб-ҳунар коллежларида ўқитиш жараѐни ўқувчининг 
мустақил билим олиш ва ўрганиш кўникмасини тўлиқ шакллантиришга 
йўналтирилиши керак.
Юқоридаги фикрлар ва кўрсатилган муаммолар касб-ҳунар коллеж-
лари ўқувчиларида мустақил ижодкорлик ва изланувчанлик қобилиятларини 
шакллантириш ва ривожлантириш орқали таълим-тарбия жараѐнини
самарали ташкил этиш, фаол таълим усулларини таълим жараѐнида қўллаш 
давр талаби эканлигини белгилади.