Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Бухоро муҳандислик технология институти

3-расм. Бетон мустаҳкамлигининг С/Ц нисбатига боғлиқлиги графиги.
Қумдаги ва шағалдаги умумий сув миқдорлари:
Қумда: 429^.0,03 = 12,87 л, шағалда: 1449^.0,0204 = 29,56 л.
Бетон тўлдиргичларнинг қуруқ ҳолдаги ҳисобланган миқдори бўйича С/Ц нисбати ва бетоннинг мустаҳкамлигини сақлаб қолиш учун топилган ортиқча сувларни чиқариб ташлаймиз.
С = 193-12,87-29,56 = 150,6 л.
Шағал сарфи: Ш = 1449+29,56 = 1479 кг.
Қум сарфи: Қ = 429+12,87 = 442 кг.
Ўзгартирилган қийматлар бўйича 1 м³ бетон учун керакли материаллар миқдори қуйидагича бўлади (ишлаб чиқариш учун):
Ц+C+Ш+Қ = 333+151+1479+442 = 2405 кг/м³
Ишлаб чиқариш корхоналарида бетон таркибини ҳисоблаш қулай бўлиши учун у массаси бўйича нисбатларда берилади. Бу эса бетон аралашмаси компонентларининг массасини цемент массасига бўлиб аниқланади.
Ц:Қ:Ш = 333/333:442/333:1442/333 = 1:1,33:4,42, бунда: С/Ц = 0,58.

2. 
   Бетон аралашмани тайёрлаш жараёнини ҳисоблаш.
   

Ишлаб чиқариш жараёнида бетон аралашмаси бетон қоргичларда тайёрланади. Шу сабабли барабаннинг фойдали ҳажми 1,5 м³ (1500 л) бўлган бетонқоргичнинг битта қоришмаси учун бетон аралашмаси ташкил этувчиларининг дозасини аниқлаймиз.

Олинадиган бетон миқдори чиқиш коэффициентини қуйидаги формула орқали топамиз:
β_ч = = = 0,69

Ҳажми 1500 л бўлган барабанда қорилиши мумкин бўлган бетон аралашмасининг миқдори: 1500^.0,69 = 1035 л. Бир қоришмага сарф бўладиган материаллар миқдори: Ц = 1035^.333/1000 = 345 кг.

С = 151^.1035/1000 = 156 л.
Қ = 442^.1035/1000 = 458 кг.
Ш = 1479^.1035/1000 = 1530 кг.

Массаси бўйича нисбатларда ифодалаймиз:

Ц:Қ:Ш = 345/345:458/345:1530/345 = 1:1,33:4,43.
Бетон қоргичнинг 1 соат давомида қоришмалар сони қуйидаги формула орқали топилади (бир соатли цикллар сони):
n =
Бу ерда: τ_ц– қоришмани тўла тайёрлаш учун кетган вақт, сек.
Τ_{ц =} τ_ю+τ₀+τ_б
τ_ю = 15 сек. – бетон қоргични юклаш вақти; τ_а = 120 сек. – бетон аралашмасини қориш учун кетган вақт; топшириқ бўйича берилади; τ_с = 40 сек. – бетон қоргични бўшатиш учун кетган вақт:
Τ_ц = 15+120+40 = 175 сек.
У ҳолда: n = = = 20
Бетонқоргичнинг бир соатлик иш унумдорлиги қуйидаги формула орқали топилади: м³/с:
П_с = V_б^.β_ц^.n
Бу ерда: V_б – бетон қоргичнинг ҳажми, β_ц – чиқиш коэффициенти (β = 0,69).
У ҳолда: П_с = V_б^.β_ц^.n = 1,5^.0,69^.20 = 20,7 м³/соат.

2.