Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ-овқат ва енгил саноат технологияси

2-амалий машғулот. 
МАСАЛА №3. 
Фирма бир бирлик маҳсулотининг баҳоси 78 сўм булган бир хил маҳсулот ишлаб 
чиқаради. Нисбий ўзгарувчан харажатлар 61 сўмни, фирманинг умумий доимий 
харажатлари 360000 сўмни ташкил қилди. Ижара тўловлари ошганлиги муносабати 
билан умумий доимий харажатлар 5% га кўпаяди. Маҳсулот ишлаб чиқаришнинг 
зарарсизлик нуқтасини аниқланг. 
 
МАСАЛА №4. 
Пиво заводининг режадаги ва амалдаги йиллик маҳсулот, товар ва сотилган 
маҳсулот ҳажмини ҳисобланг. 
Кўрсаткичлар 
Бир бирлик 
маҳсулот улгуржи 
баҳоси 
Маҳсулот йиллик 
ҳажми, режада 
Маҳсулот йиллик 
ҳажми, амалда 
1.Пиво (жами) 
м.дал 
1600 
7500 
7585 
2. Арпа солоди, т. 
26 
15500 
14200 
3. Сотиладиган 
чиқинди нормаси, 
м. сўм 
55,0
68,0 
4.Саноат 
характеридаги 
ишлар қиймати 
120 
123 
5.Омбордаги ТМ 
нинг йил бошидаги 
қолдиғи, м. сўм 
110 
105 
6. Омбордаги 
ТМнинг йил 
охиридаги қолдиғи 
100
98 
Мавзуга оид масалаларни ечиш бўйича услубий кўрсатма: 
Масала№2. 
 
Ечиш: 
Зарарсизлик нуқтаси куйидаги формула ѐрдамида аниқланади: 
Зн=Доимий харажатлар/(Бирлик маҳсулот баҳоси-ўзгарувчан харажатлар) 
Зн=1500/(6500-4000)=600 та (натурал ифодада). 

---

35 
Қиймат ифодада маҳсулот ишлаб чиқариш
ТМ=600*6500=3900 м. с. 
Тестларни бажаринг: (тест тарқатма материал сифатида талабаларга 
тарқатилади): 
6.7. Стратегик режа - бу: 
А) бозор \олатини асосли ўрганиш ва олдиндан баҳолаш билан товарларни 
ишлаб чиқариш ва сотишни ташкил этиш хамда шу йусинда яхши фойда топишни 
уюштиришга қаратилган фаолиятдир;
В) корхона фаолиятидаги жорий тадбиркорларни маълум тартибга ва 
қонун-қоидаларга солиб турувчи режалардир;
С) корхонага узоқ муддатга берилган топшириқдир
D) истиқболни белгилаш
Е) структурани аниқлаш 
6.8. Қуйида қайд қилинган босқичларнинг қайси бири стратегик 
режалаштиришнинг олтинчи босқичи бўлиб ҳисобланади?
А) ташқи муҳитни ташкил қилиш;
В) кучли ва кучсиз томонларни таҳкил қилиш;
С) стратегияни баҳолаш;
D) стратегияни амалга оширишни бошқариш
Е) муқобилни таҳлил қилиш ва стратегияни танлаш 
6.9. Қуйидагилар стратегик режанинг қайси бўлимида ѐритилади: Корхона 
микромуҳити, ҳудуд инфраструктураси ва макромуҳит омилларини таҳлил қилиш, 
корхона рақобат устиворлигини аниқлаш, корхона стратегик омилларини танлаш ва 
асослаш 
А) корхона тўғрисида қисқача маълумот 
В) муқаддимасида 
С) халқаро фаолият стратегиясида 
D) рақобат устиворлиги стратегиясида 
Е) иловада 
6.10. Қуйидагилар стратегик режанинг қайси бўлимида ѐритилади: Экспорт 
қилувчининг стратегик мақсади, импорт қилувчининг стратегик мақсади 
А) корхона тўғрисида қисқача маълумот

---

36 
В) муқаддимасида
С) халқаро фаолият стратегиясида
D) рақобат устиворлиги стратегиясида
Е) молиявий ҳисоботда. 
6.11.Қуйидагилар стратегик режанинг қаерида ѐритилади: Рақобатчилар 
характеристикаси, кўрсатмалар, услубиѐтлар, технологияларни ѐритиш, дастурлар, 
ҳисоб-китоблар учун берилган материаллар 
А) корхона тўғрисида қисқача маълумот 
В) муқаддимасида 
С) халқаро фаолият стратегиясида 
D) рақобат устиворлиги стратегиясида 
Е) корхона стратегияси иловасида 
6.12. Фирма мақсади, ташкилий-ҳуқуқий формаси ва структураси стратегик 
режанинг қуйидаги бўлимида ифодаланади:
А) муқаддима 
В) фирманинг ѐритилиши 
С) маркетинг стратегияси 
D) бошқариш 
Е) корхона стратегияси иловаси 
6.13.Товарлар сифатини ошириш йуналишлари, ресурслардан тежамли 
фойдаланиш тадбирлари ва товарлар рақобатбардошлигини ошириш стратегик 
режанинг қуйидаги бўлимида ѐритилади. 
А) рақобат афзалликларидан фойдаланиш 
В) ишлаб чиқилаѐтган маҳсулотни янгилаш 
С) менежмент системасининг ривожланиши 
D) муқаддима 
Е) маркетинг стратегияси 
6.14. Стратегик режалаштиришнинг марказий моменти бўлиб 
куйидаги хисобланади:
А) стратегияни танлаш
В) бизнес режа ва дастурларни ишлаб чиқариш
С) ташкилот кучсиз томонларини аниқлаш

---

37 
D) мақсадлар формулировкаси
Е) стратегияни баҳолаш