Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муаҳндислик-технология институти

СИНТЕТИК ЁҚИЛҒИЛАР ОЛИШ ЖАРАЁНИНИНГ ИЛМИЙ АСОСЛАРИ 
ишлаб чиқаришга эришилади. Технологиянинг эгалари Shell ва Sasol ҳамда 
Chevron Texaco ва Petros.A компаниялари ҳисобланади. 
Россия давлатида ҳам ССЁ ишлаб чиқариш заводларини лойиҳаларига 
катта қизиқиш ўйғонган. 2010-йил миқѐсида қарайдиган бўлсак GTL 
технологияси бўйича синтетик мотор ѐқилғиси ишлаб чиқарадиган 
замонавий саноат ишлаб чиқариши мавжуд бўлмаган. 
Бундай истиқболли лойиҳаларни тадқиқот қилиш ―Газпром’’ компанияси 
томонидан олиб борилмоқда. Мутахассисларнинг фикрига мувофиқ узоқ 
масофада жойлашган конларнинг табиий газини конверсия қилиш йўли 
орқали синтетик суюқ ѐқилғи ишлаб чиқариш метанол ѐки суюлтирилган газ 
ишлаб чиқаришга нисбатан истиқболли ҳисобланади. Бундай регионларга 
Ямал, Шарқий Сибир ва Узоқ Шарқ киради.
Россия давлатида синтетик суюқлик ѐқилғисини ишлаб чиқариш 
бўйича технологияларнинг мавжуд эмаслиги ССЁ ни ишлаб чиқариш 
ҳолатини мураккаблаштиради. Бундай лицензияга эга бўлган қўшма корхона 
(ҚК) компаниясини яратиш ѐки лицензияни сотиб олишга тўғри келади. 
Syntroleum International компанияси 2003-йилда ‖Лукойл‖, ―Саханефтгаз‖ ва 
―Газпром‖ ҳамкорлигида келишув шартномасини имзоланган. Бу келишувга 
мувофиқ Россияда GTL технологиясини қўллаш учун катта бўлмаган газ 
конларини ва паст қатлам босимли конларнинг имкониятларини ўрганилиши 
белгиланган. 
―Газпром‖ бошқаруви АНИИ газнинг ишланган режасини қўллаб-
қувватлаган ҳамда ССЁсини ишлаб чиқариш ва тайѐргарлик ишларини 
амалга ошириш бўйича топшириқ берилган. Бу топшириқ Россия 
давлатининг имкониятидан келиб чиқиб, 6 млн.т/йил ССЁни ишлаб чиқариш 
ҳамда 100 минг.т/йил ССЁсини ишлаб чиқарувчи саноат-синов заводини 
қуриш ҳамда истиқболда унинг базасида 5.8 млн.т/йил қувватларни ишга 
тушириш режалаштирилган. Лойиҳанинг баҳоси 2.7 млн.долл белгиланган 
[6,7]. 

---