Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши давлат университети

Тадқиқот объекти ва предмети: Тадқиқот объекти Шуртан газ кимё 
мажмуасида полиэтилен ишлаб чиқаришда адсорбент ва Сиглера-Натта 
катализатор сифатида ишлатилган чиқинди алюминий оксиди, табиий 
минерал монтмориллонит ва Шуртан газ кимё мажмуасида паст босимда 
олинган полиэтилендан иборат. 
Тадқиқот предмети Шуртан газ кимё мажмуаси чиқиндисини қайта 
ишлаб олинган антипирин алюминий оксиди, алюминий (III)-гидроксидни ва 
монтмориллонитни паст босимда олинган полиэтиленга қўшиб қийин 
ёнувчан ПЕ/АО, ПЕ/АГ ва ПЕ/ММТ композициясини олиш ва синергизм 
таъсирини ўрганишдан иборатдир.
Тадқиқот натижаларининг амалий аҳамияти ва татбиқи: Истиқболи 
порлоқ полимер композитли материаллардан (ПКМ) бири қийин ёнувчан 
пластиклар 
ҳисобланади. 
Қийин 
ёнувчан пластикларнинг юқори 
мустаҳкамлиги, кичик солиштирма оғирликни таъминлаши ва уларни 
конструкцион турли хил соҳаларда мувоффақиятли қўлланилиши, айниқса 
иқтисодий арзонлиги уларга бўлган талабни ошишига сабаб бўлмоқда.
Ҳозирги кунда ёнишни камайтирувчи материал сифатида ШГКМ 
чиқиндиси асосида олинган алюминий оксиддан фойдаланиш долзарб 
муаммолар ҳисобланади. Алюминий оксиднинг муҳим хоссалари 
температурага чидамлилиги ва солиштирма мустаҳкамлигини юқори бўлиши 
жуда катта аҳамиятга эга бўлади. Арзон ва юқори температурага чидамлилик 

---

хоссалари алюминий (III)-гидроксидда мавжудлиги полимер композитнинг 
40% ни ташкил қилиши олинадиган полимер композитининг арзон ва 
сифатли бўлишини таъминлайди.
Шиша ва бошқа қийин ёнувчи алюминий (III)-гидроксидлардан 
тайёрланган полимер композитлар ишлаб чиқариш ва қишлоқ хўжалигининг 
турли соҳаларида қўлланилади: 
- юқори температура ва нурланишдан сақланиш учун; 
- қишлоқ хўжалиги иссиқхонларида; 
- ишлаб чиқаришда асбоб- ускуналарни сақлашда; 
- электр ва бошқа кабелларни қоплашда; 
- қурилиш монтаж материалларини сувдан сақлашда; 
- вагон ишлаб чиқаришда йўловчиларни ташувчи вагонларни сифатини 
оширишда; 
- намликдан сақловчи қопламалар тайёрлашда; 
Ҳозирги кунда полимер композитларнинг ёнувчанлигини камайтирувчи 
энг кўп эффективликка эга бўлган модда алюминий (III)-гидроксид 
ҳисобланади ва у ШГКМ чиқиндиси алюминий оксиддан олинади. 
Публикациялар: 
Магистрлик диссертациясининг илмий тадқиқот натижалари 2 та тезис ва 
2 та мақолада чоп қилинди.