Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Қарши муҳандислик-иқтисодиѐт институти

1.8.- расм. Gоrizоntаl аbsоrbеrdа fоrsunkаlаr оrqаli glikоl purkаsh qo‟li bilаn gаzni 
quritish qurilmаsi 
1-
sеpаrаtоrlаr sеksiyasi; 2 - аbsоrbsiya sеksiyasi; 3 - tuyingаn glikоl yig‘gichi; 4 - filtr; 6 - 
nаsоs; b - issiqlik аlmаshtirgich; 7 - rеgеnеrаsyyalаdоаn glikоl idshi; 8 - ribоylеr; 9 - 
rеktifikаsiyalоvchi. I - hоm gаz; П - rеgеnеrаsiyalаngаn glikоl; III - uglеvоdоrоd vа suv 
kоndеnsаti; - kuduk gаz;У - tuyingаn glikоl; УI - pоrlаtingаn gаz; УP - yoqilg‘i gаz.
 

---

53 
 
Таянч 
сўзлар: 
абсолют 
намлик; 
намсизлантириш; 
диэтиленгликол; триэтиленгликол; ажратгич; абсорбер; десорбер; 
 
Xulosa
Газ 
ва 
газни 
қайта 
ишлаш 
асосида 
олинадиган 
маҳсулотларнинг ташиш тизими, янги технологияларни ва 
техникаларни қўлланиши, муаммоларни пайдо бўлиши ва уларни 
ҳал қилиш масалалари,нефтни тайѐрлаш жараѐнида йўлдош газлар 
ажратиб олиш ва уларни утилизация қилиш технологияси, газни 
комплекс тайѐрлаш қурилмаси (ГКТҚ) нам газнинг таркибидан 
суюқлик томчиларини ва механик аралашмаларни ажратиб олиш 
технологияси, газни қаттиқвасуюққўшимчалардан тозалаш, кон 
қурилишида 
газни 
ва 
конденсатни 
йиғиш 
тизимининг 
марказлаштирилмаган ва марказлаштирилган жараѐнлари, табиий 
газни қатлам ва ер усти шароитларидаги таркиби ва физик 
хоссалари, газ конденсатли ва олтингугуртли конларни 
лойиҳалаштириш тартиблари, хорижий давлатларда газни 
тайѐрлашда қўлланиладиган янги технологиялар тўғрисидаги 
маълумотлар батафсил ѐритилган. 
Назорат саволлари 
1. Газга бўлган талабнинг пасайиш шароитида ва газтранспорт 
тизимини 
ривожлантириш 
қандай 
йўналишларда 
амалга 
оширилади? 
2.Янги 
газтранспорт 
тизимлари 
(Ўзбекистон-Туркманистон-Хитой) ҳақида маълумот беринг? 
3. Нефть қудуқларидан йўлдош газлар қандай қазиб олинади? 
4. 
Нефтни 
тайѐрлаш 
жараѐнида 
нефтни 
ажратиш 
қурилмасининг тугунида нефтдан ҳар хил босим катталигида 
йўлдош газлар қандай тартибда ажратиб олинади? 
5. Газни комплекс тайѐрлаш қурилмасида (ГКТҚ) нам газнинг 
таркибидан суюқлик томчилари ажратиш нима учун шудринг 
нуқтасигача олиб борилади? 
6. 
Газ 
қаттиқвасуюққўшимчалардан 
има 
мақсадда 
тозаланади? 

---

54 
7. Газни йиғиш схемаларини танлаш коннинг қандай 
параметрларига боғлиқ бўлади?
8. Кон қурилишида газни ва конденсатни йиғиш тизими неята 
бўлади?
9.Газконларининг 
маҳсулотларини 
магистраль 
газузатмаларига беришдан олдин қандай тартибда ишланади? 
10. Олтингугурт бирикмаларининг концентрациясига боғлиқ 
ҳолда газ конлари шартли равишда қандай турларга бўлинади? 
11.Табиий газни намсизлантиришни физикавий асослари 
нимадан иборат? 
12.Газни намсизлантириш қурилмасини асосий ускуналарига 
нималар киради? 
13.Газларни 
намсизлантиришда 
қандай 
абсорбентлар 
ишлатилади? 
14.Газнинг намлиги деб нимани тушинасиз? 
15.Абсолют намлик деб нимага айтилади? 
16.Газнинг нисбий намлиги деб нимага айтилади? 
17.Шудринг хосил булиш нуқтаси деб нимага айтилади? 
18.Абсорбер ичига жойлаштириладиган ликопчаларнинг 
қандай турлари бор? 
19.Десорбер кандай тузилишга эга? 

---

55