Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт институти кимёвий технология кафедраси

II боб бўйича хулоса ........................................................................................ 47
III. ТАЖРИБА-ТАДҚИҚОТ ҚИСМИ
3.1. ПВХ учун тўлдиргичларни модификация қилиш технологияси.......... 48
3.2. Модифицирланган тўлдиргичларни композиция хоссаларига
таъсири ...............................................................................................................49
3.3. Тўлдирилган полимер материалларининг электр хоссалари .......……. 54
3.4. Тўлдирилган ПВХ композицияларининг пластограммалари
таҳлили ............................................................................................................... 55
3.5. Тўлдирилган ПВХ композициясини ишлаб чиқариш технологияси.... 58
ХУЛОСА............................................................................................................ 61
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ ................................... 62
ИЛОВАЛАР ..................................................................................................... 70


КИРИШ
Мавзунинг долзарблиги. Мамлакатимизнинг иқтисодий ва ижтимоий ривожланиши кимё саноати йўналишларига мос равишда жадал суратлар билан, айниқса халқ хўжалигининг барча тармоқларини маҳаллий хом-ашё ва материаллар билан таъминловчи техника тараққиёти ривожланиб бормоқда. Ҳозирги кунда саноат корхоналарида ишлаб чиқаришнинг юқори суръатларда ўсиши полиэтилен асосида ишлаб чиқарилган материалларга бўлган талабнинг йилдан йилга ортишига сабаб бўлмоқда. Бу ўринда ишлаб чиқаришнинг барча соҳаларида полиэтилен асосида ишлаб чиқарилган материалларга юқори конструкцион талаблар қўйилмоқда. Бугунги кунда Ўзбекистонда 512 минг тонна полиэтилен, 83 минг тонна полипропилен ва 17,5 минг тонна поливинилхлорид ишлаб чиқарилмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ-4947-сонли “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида” ги фармони, 2017 йил 29 августдаги ПҚ-3246-сонли “Кимё саноати ташкилотларининг экспорт-импорт фаолиятини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги, 2018 йил 17 январдаги ПҚ-3479-сонли “Мамлакат иқтисодиёти тармоқларининг талаб юқори бўлган маҳсулот ва хом ашё турлари билан барқарор таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида” ги ва 2019 йил 3 апрелдаги ПҚ-4265-сонли “Кимё саноатини янада ислоҳ қилиш ва унинг инвестициявий жозибадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида” ги қарорлари ҳамда мазкур фаолиятга тегишли бошқа меъёрий – ҳуқуқий ҳужжатларда белгиланган вазифаларни амалга оширишда ушбу магистрлик диссертация иши тадқиқоти натижалари муайян даражада хизмат қилади.
Бизга маълумки, ҳозирги кунда полимер маҳсулотларига, жумладан полиэтилен асосида ишлаб чиқариладиган маҳсулотларга бўлган талаб кундан-кунга ошиб бормоқда. Собиқ иттифоқ даврида полиэтилен хом-ашёсини Россия ва бошқа давлатлардан сотиб олиниши эса маҳсулот таннархининг янада ошишига олиб келар эди. Шу сабабга кўра кўпгина ПЭ ни қайта ишлайдиган корхоналар ўз иш фаолиятини тўхтатишга мажбур бўлган эди. Эндиликда Қашқадарё вилоятининг Ғузор туманида жойлашган полиэтилен ишлаб чиқарадиган йирик саноат корхонаси “Шўртангазкимё” мажмуаси МЧЖ ва янги лойиҳалар бўйича қурилиши мулжалланаётган корхоналар ўзимизнинг маҳаллий хом-ашёлар асосида ишлайди. Арзон маҳаллий хом-ашё эса бу метан газидир.
Ҳозирда полиэтиленнинг барча турларини ишлаб чиқариш йўлга қўйилган бўлиб, уни қайта ишлайдиган корхоналар ҳам ўз-ўзидан кўпаймоқда. Демак, полиэтилен асосида ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар турини янада кўпайтириш учун полиэтиленнинг композицияларини ишлаб чиқиш, стабиллаш, уни модификация қилишда турли хилдаги компонентлардан фойдаланиш талаб этилади. Бундай ишларни амалга оширишда, яъни модифицирланган иккиламчи маҳсулотлар асосида полиэтиленнинг термик барқарорлигини ошириш технологиясини такомиллаштириш талаб этилади. Шу муаммоларни ечимига қаратилган мен танлаган магистлик диссертация ишим мавзуси ҳам шубҳасиз шу куннинг энг долзарб масалаларидан бири ҳисобланади.