Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт институти кимёвий технология кафедраси

Тадқиқот мақсади: “Шўртангангазкимё” мажмуаси МЧЖда ишлаб чиқарилаётган полиэтиленнинг термик барқарорлигини ёғ-мой саноати чиқиндиси госсипол смоласини қўллаб ошириш ва полиэтиленнинг физик-механик хоссаларига бўлган таъсирларини ўрганишдан иборат.
Тадқиқотнинг вазифалари. Қўйилган мақсад қуйидаги топшириқларни ҳал қилиш билан амалга оширилади:
- госсипол смоласини модификация қилиш, полиэтилен композициясининг физик-механик хоссаларини ва спектрал тавсифларини тадқиқ қилиш;
- янги модифицирланган ингредиентларни ПЭ хоссаларига таъсири ва уларни оптимал концентрацияларини аниқлаш;
- янги турдаги полиэтилен материаллари ишлаб чиқариш учун ишчи рецептуралар ишлаб чиқиш;
- госсипол смоласи билан стабилланган полиэтилен композицияларининг реологик хоссалари, пластограммалари ва таҳлилини ўрганиш;
- стабилланган полиэтилен композицион материаллари олиш технологиясини ишлаб чиқиш ва уларни ишлаб чиқаришда қўллаш учун тавсия этиш.
Тадқиқот предмети: Полиэтилен хом-ашёсининг қувурлар ишлаб чиқариш учун мулжалланган PEY-342 маркаcи танланган.
Тадқиқот усуллари: Ишнинг бажарилишида термик диффренциал анализ, инфрақизил спектроскопия усулларидан, Брабендер ва физик-механик, кимёвий хоссаларини аниқлаш ускуналаридан фойдаланилган.
Ҳимояга олиб чиқилаётган асосий ҳолатлар:
- полиэтилен асосидаги материаллар олиш учун госсипол смоласи асосида янги турдаги стабилизаторлар ишлаб чиқиш;
- модификацияланган госсипол смоласи асосида стабилизаторлар олиш технологиясини ишлаб чиқиш, уларни сифат ва миқдорий таъсир қилиш механизмини ўрганиш.
Илмий янгилиги: Қарши шаҳридаги ёғ-мой экстракция заводининг технологик чиқиндиси госсипол смоласи асосида полиэтилен учун биринчи марта модификацияланган термостабилизатор намунаси олинди. Госсипол смоласи билан стабилланган полиэтиленнинг термик ва термооксидланиш деструкция кинетикаси ва уларнинг механизми тадқиқ қилинди. Олинган полиэтилен композицион материаллар асосида уларнинг физик-кимёвий, технологик хоссалари ўрганилди, шунингдек технологияси ишлаб чиқилди.