Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а.ҚОдирий номидаги жиззах давлат педагогика институти педагогика-психология кафедраси

Шахслараро мулоқотчанлик кўникмаларини ҳосил қилиш тренинглари
Шахслараро мулоқотчанлик кўникмаларини ҳосил қилиш учун ташкил этишга мўлжалланган тренинг давомида қуйидаги машқ албатта ўтказилиши керак. Ҳар бир иштирокчи “Қаршимдаги одам ким?” деган саволга жавоб ола биладиган саволларни билиши лозим. Умуман шахс ўз қаршисидаги одам, яъни суҳбатдоши ҳақида имкон даражасида кўпроқ маълумотга эга бўлиши лозим. Психологик адабиётларда таъкидланишича, ҳеч бўлмаганда мулоқотга киришаётган одам ҳақида 7 та маълумотга эга бўлиш мақсадга мувофиқдир. Бу маълумотлар суҳбатдошнинг:
- исми
- мутахассислиги
- оилавий аҳволи
- соғлиги ҳақида маълумотлар
- касбининг ўзига ёқадиган ва ёқмайдиган томонлари, у қадрлайдиган инсоний сифатлар
- қизиқиши ёки хоббиси.
Бу маълумотлар қатори қанчалик кўп бўлса, шунча яхши,чунки суҳбатдоши ҳақида маълумотларнинг кўплиги самарали мулоқот ўрнатиш кафолоти ҳисобланади.Демак, ҳар қандай одам муваффақиятли мулоқотга киришиш учун суҳбатдоши ҳақида кўпроқ маълумот билиши талаб этилади. Самарали мулоқотни ташкил қилишда эътиборга олиниши лозим бўлган яна бир ҳолат шундан иборатки, бунда тренинг иштирокчи лари "Қаршимдаги одам қандай ҳолатда?" деган саволга жавоб билишлари талаб этилади. Шахсни баркамоллаштиришга қаратилган тренинглар Шахсни баркамоллаштирувчи тренингларнинг мақсади — шахсни психологик жиҳатдан баркамолликка эриштиришдир. Бошқача айтганда, ҳар қандай муаммоли вазиятда шахсни фақат ўзидан ёрдам олишга ўргатишдир. Масалан, талабалар орасидан кимдир ўзини "Талабаликда берилаётган барча билимларни яхши
эгаллаяпман, мен келажакда яхши мутахассислардан бири бўла оламан" деб ҳисоблайди ва бунга ишонади. Кимдир эса бутунлай бунинг акси, яъни бундай гапни айтиш учун ўзига ишонмайди.
1-машғулот:
«Биз бу ерда нима учун йиғилдик?» Гуруҳнинг ҳар бир аъзоси бу ерга келишдан кўзлаган ўз мақсадини тушунтириб бериш лозим. Шундан сўнг машқлар бошланади.
1-машқ: «Саломлашиш»
Тренер гуруҳ аъзоларини доира қилиб ўтирғизади, сўнг уларни ҳар бири 2-3 кишидан иборат гуруҳчаларга ажратади. Саломлашиш андиқ, сандиқ, чандиқ, хорманг, толманг сингари сўзлардан тузилган бўлади. Барча иштрокчилар саломлашишни бир вақтда айтади, лекин ҳар бир гуруҳча фақат ўз сўзини айтади ҳолос. Саломлашиш бақириб баланд овозда айтилмасдан, балки бир текис нафас олиб сўнг танаффус қилинади. Ва нияҳоят қандайдир «апчхи»га оид ўхшаш сўз хосил бўлиши керак. У 2-3 марта такрорланади.