Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

Bajaradigan vazifalari, sohalariga qarab sotsial dinamikaning quyidagi 
turlarini ajratib ko‘rsatish mumkin
: 
1. Reproduktiv dinamika
. Sotsial dinamikaning bu turi tug‘ilish, ishlab chiqarish, 
ekologiyaning sotsial jihatlarini o‘z ichiga oladi. Aholi sonining o‘sishi, tug‘ilish 
miqdori, ularni belgilovchi omillar reproduktiv sotsial dinamika sohasiga kiradi. Ishlab 
chiqarish, ekologiya va sotsial sub'ektlar reproduktiv o‘rnashmalarga aloqodor bo‘ladi. 
2. Maqom (status) sotsial dinamikasi
. U o‘z ichiga xizmat lavozimlarida 
ko‘tarilishi yoki pasayishni, turmush darajasi va sifatini qamrab oladi. 
3. Hududiy sotsial dinamika.
Aholi ko‘chishlari sur'ati va miqdorlarining sotsial 
jihatlari, katta shaxar vujudga kelishi bilan paydo bo‘lgan sotsial muammolar, ishlab 
chiqarishning joylashtirilishi uning sotsial oqibatlari hududiy(territorial) sotsial 
dinamika ob'ektlaridir. 
4. Ma’naviy hayot dinamikasi
manfaatlar, qadriyatlar, fikrlar, normalar harakati, 
o‘zgarishi va rivojlanishi bu soha doirasida bo‘ladi. 
5. Siyosiy dinamika
jamiyat sotsial-sinfiy tarkibi, hokimiyat shakllari o‘zgarishini 
tushuntirib beradi. 
6. Fan-texnika dinamikasi.
Fan-texnika taraqqiyotining sotsial jihatlari, ishlab 
chiqarish vositalari o‘zgarishlarining ijtimoiy sub'ektlari hayotiga ta'siri, axborot va 
kommunikatsiya bilan bog‘liq sotsiodinamik o‘zgarishlar fan-texnika dinamikasiga 
kiradi. 

---

160 
Sotsial dinamika abstrakt, mavhum qonuniyat ifodasi emas. Har bir mintaqa, 
ijtimoiy tuzumda o‘ziga xos sotsiodinamikani ko‘rishimiz mumkin. Bundan shunday 
xulosa kelib chiqadiki, o‘tkazilajak sotsiologiya tadqiqot albatta mintaqaviy, maxalliy 
sharoitlarga mos «tuzatish koeffitsientini ham o‘z ichiga olishi lozim.