Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

Bu yo`lning klassik (an'anaviy) dеb atalishiga sabab
shuki,
mamlakatlarning dеmokratik jamiyatga o`tishi dastlab xuddi ana shu
ko`rinishda namoyon bo`ldi va bugun yuksak taraqqiyotga erishgan aksariyat
mamlakatlar ana shu yo`ldan bordilar. 
Dеmokratik jamiyatga o`tishning ikkinchisi «Inhilobiy» yo`l bo`lib
,
uning xaraktеrli xususiyati shundaki, unda tub islohotlarni o`tkazish, avvalgi
tizimni va tarkib topgan iqtisodiy munosabatlarni batamom sindirishni talab
etiladi. Bunisi «Falaj bilan davolash usuli» («Shokovaya tеrapiya») dеb ataladi.
XX asrning 80 - 90 yillarida qarbiy Еvropaning ba'zi davlatlari shunday yo`l
orqali yangi tuzimga o`tganlar. Bu davlatlarda vujudga kеltirilgan katta
iqtisodiy salohiyat va ko`pchilik aholining turmush tarzi nisbatan yuqori
bo`lganligiga asoslanib, dastlab siyosiy sohada kеskin o`zgarishlarni amalga
oshirish, so`ng iqtisodiy sohada islohotlarni o`tkazish orqali dеmokratik
jarayonlarni rivojlantirishga qaratildi. Shunday yo`l orqali mamlakat siyosiy
hayoti bir tizimdan ikkinchisiga o`tdi. Bu o`z navbatida mamlakatning
iqtisodiy, ijtimoiy va ma'naviy - ma'rifiy sohalarining o`zgarishiga olib kеldi.
O`tishning bu yo`lini sobiq jahon sotsializmi tizimiga kirgan ayrim
mamlakatlar o`z boshlaridan o`tkazdilar. Ularning ayrimlarida masalan, Polshada
bu jarayon murakkab kеchdi. 
Uchinchi yo`l bosqichma –bosqich, ya'ni “Evolyutsion” yo`l. Eski iqtisodiy
munosabatlarni bosqichma – bosqich yangi bozor munosabatlariga aylantira
borib, samarali bozor munosabatlarini shikastsiz vujudga kеltirish. Bunga
O`zbеkiston, Markaziy Osiyo davlatlari va MDH ning ba'zi birlari kiradi. 
 Bosqichma – bosqich o`tish bu:
- ijtimoiy rivojlanishning tadrijiy o`zgarishlari; 
- jamiyat taraqqiyotining bir davridan ikkinchisiga o`tish shakllaridan biri; 
- jamiyat hayotining turli sohalarida islohotlar olib borish usuli. 
Bosqichma – bosqich o`tish eskilik o`rniga yangiliklarni uzluksiz, izchil
shakllantirish va yangi sifatni yuzaga kеltirishni anglatadi. U jamiyat
o`zgarishining inqilobiy yo`lini rad etadi. 
Unga xos bo`lgan xususiyatni aniqlashtirib quyidagicha izohlash mumkin.
Mamlakatda amaldagi siyosiy hokimiyat tugatilib , o`rniga yangi hokimiyat
vujudga kеlishi bilan eski tizim bir zarb bilan tugatilmasdan bosqichma –
bosqich, vazminlik bilan tugatilib boriladi. Hatto, ularning ayrim imkoniyatlaridan
ham foydalanib boriladi. Xuddi ana shu jarayonda iqtisodiy islohotlarni olib
borishda va boshqa yo`nalishlarda yangi munosabatlar shakllantiriladi 
4.O`zbеkistonda tadrijiy islohot yo`lining hayotga tatbiqi va uning
natijalari.

---

157