Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги тошкент давлат ўзбек

 
ОЙКОНИМЛАРНИНГ ЭТИМОЛОГИК ТАҲЛИЛИДА 
ҲАҚИҚАТГА ЯҚИНЛИК МУАММОСИ 
 
Тилшунослик соҳасидаги таҳлилларда ҳам лингвистик ҳақиқатга 
яқинлик тўғрисида фикр юритиш мумкин
1
бўлгани сингари ономастикада, 
хусусан, топонимикада ҳам этимологик таҳлилнинг ҳақиқатга яқинлиги 
масаласида фикр-мулоҳаза юритиш мақсадга мувофиқ. Жой номларининг 
этимологик таҳлилида бир неча фаразнинг берилиши шарт. Мана шунда 
“Қайси бир тахмин бошқаларига нисбатан тўғри? ” деган саволга жавоб 
топилади. Уларнинг этимологик таҳлилида ҳақиқатга яқинлик муаммосини 
аниқлаш учун тахмин ва фараз сўзларини қўлланиши ўринли. Уларга оид 
1
Общее языкознание. Методы лингвистических исследований. -Москва, Наука, 1973. –с.99.

---

75 
сўнгги фаразда ҳақиқатга яқинлик ишончли далиллар билан ифодаланади. 
Шуларни ҳисобга олган ҳолда А. Т. Кайдаров қозоқ // қазақ // казак сўзининг 
келиб чиқиши ҳақида юзлаб фаразлари борлигини айтиб, уларни ҳақиқатга 
яқинлик жиҳатдан учта гуруҳга бўлган
1
. Топоойконимларнинг этимологик 
тадқиқи ва таҳлилида тарих, тилшунослик, география фанларининг 
далилларини ўзаро муқояса қилиш билан топоним келиб чиқишининг 
ҳақиқатга яқинлиги муаммосини ойдинлаштириш мумкин бўлади.
Қуйида тадқиқ этилаётган ҳудуд ойконимларининг этимологик 
таҳлилидан намуналарни баъзи бир топоойконимларнинг этимологик 
таҳлили содда, қўшма ва бирикмали ойконимлар мисолида амалга 
оширилганлигини таъкидлаш лозимдир.  
 
СОДДА ОЙКОНИМЛАРДАН АЙРИМЛАРИНИНГ 
ЭТИМОЛОГИК ТАҲЛИЛИ 
 
Ўрганилаётган ҳудудга оид ойконимларнинг топограмматик нуқтаи 
назаридан бир тури бўлган содда ойконимлардан бир қанчасининг 
этимологик таҳлили тўғрисида қуйида тўхталинди.