Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги абу райхон беруний номидаги

2.6-жадвал
Нефть ва газни ҳосил бўлишидаги анорганик гипотезалар

Гипотеза номи	Хусусиятлари тавсифи	Исботи
Бертолленинг карбид назарияси	Катта чуқурликларда, юқори ҳароратда жойлашган ишқорли металлар СО2 билан реакцияга киришади ва ишқорли карбид ҳосил қилади. Кейин полимерланиш ва конденсация жараёнида углеводородлар ҳосил қилади.	Исботи йўқ. Табиатда эркин ишқорли металл ёки ишқорли карбид ҳам топилмаган.
Менделеевнинг карбид назарияси	Тоғ жинсидаги темирли карбид қатлам суви билан реакцияга киришиб ацетилен ҳосил қилади. Бу дарзлик ва ёриқлар бўйлаб юқоридаги ғовак қатламларга сингади ва конденсацияланади.	Темирли магний оксиди ҳам кўрсатилган реакция маҳсулоти сифатида ҳосил бўлиши керак. Айрим нефть майдонларининг чеккаларида магнит аномалиялари аниқланган.
Моссаннииг вулқонли назарияси	Моссан фикрича, тоғ жинси таркибидаги сувни таъсири вулқон учқунларини келтириб чиқариши мумкин.	Япония ва Этни яқинидаги вулқон лаваларида нефть излари топилган. Мексика ва Ява ярим оролидаги вулқонли жинсларда нефть борлиги аниқланган.
Соколовнинг космик назарияси	Углеводородлар космик массада эркин ҳосил бўлишидан водород билан углероднинг реакциясини бирламчи маҳсулоти сифатида қаралади.	Метеоритларда кўп бўлмаган микдорда углеводород борлиги аниқланган.
Оҳактошлар, гипслар ва қайноқ сув назарияси	Оҳактош билан оҳак сульфати ўртасидаги реакция сув иштирокида ва ҳароратда диссоциацияси учун етарли ҳароратда углерод олиш назарий жиҳатдан мумкин.	Лаборатория шароитида бундай реакцияни бўлиши мумкинлиги исботланган.