Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Абу Райҳон Беруний номидаги

14.6 Фаввора қудуқларини ишлатишда меҳнатни 
мухофаза қилиш ва атроф муҳитни муҳофаза килиш 
чоралари 
мундарижа 
Фаввора қудуқларини ишлатишда қувурлар оралиғида сѐкин-
аста газ йиғилиб, унинг босими ошади ва даврий тарзда бу газ
фаввора қувурларининг бошмоғига ѐпирилиб ўтиб қудуқ ишида 
пульсацияга сабаб бўлади. 

---

122 
Бу ҳодисанинг олдини олиш мақсадида қуйидаги тадбирлар 
бажарилиши мумкин: 
1. Қувур ортки қисмидан вақт - вақти билан газ олиб туриш 
ва қудуқ устида махсус босим бошкарувчи асбоб(регулятор)
ўрнатиш. 
2. Чукурлиқ штуцеридан фойдаланиб, уни фаввора 
қувурларининг бошмоғига ўрнатиш. 
3. Фаввора қувурларининг бошмоғига махсус пакер ўрнатиш. 
4. Фаввора қувурлариниг остки қисмига диаметри 
мустаҳкамловчи қувур диаметридан кичикроқ бўлган қадоқ 
ўрнатиш. 
5. Фаввора қувурларининг бошмоғидан 30-40м юқорироқда 
маҳсус клапанлар ўрнатиш. 
Арматура қисмларини улашда қўрғошин ва шунга ўхшаш 
тез эрийдиган металлардан ясалган прокладкаларни ишлатиш
мақсадга мувофиқ эмас. 
Фаввора арматураси йиғилиб бўлингандан сўнг албатта 
мустаҳкамлик (зичликка) опрессовка ѐрдамида текширилиши 
керак. 
Ҳамма манометрларнинг созлиги мунтазам текширилиб 
турилиши керак. 
Фаввора арматурасининг баландлиги 2м дан ошса, уни 
маҳсус майдон ва зинапоялар билан жиҳозлаш талаб қилинади. 
Фаввора қувурларини қудуққа тушириш қуйидаги тарзда 
бажарилади: 
1. Қудуқни устигача суюқлик билан тўлгазиш 
2. Маҳсулотнинг ихтиѐрсиз отилишига қарши мосламаларни 
жиҳозлаш. 
3. Тегишли техник назорат ўрнатиш. 
4. Қудуқ устига махсус мис қадоқ ўрнатиш (учкун 
чикишининг олдини олиш учун) 
5. Учкун чиқармайдиган маҳсус мис асбоблардан 
фойдаланиш 
6. Электр токини ўчириш ва қудуқдан камида 30м масофада 
жойлашган прожекторлар ѐруғлигидан фойдаланиб ишлаш. 

---

123