Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а. А. Омонов, Т. М.ҚОралиев



Download 6,76 Mb.
bet80/162
Sana24.02.2022
Hajmi6,76 Mb.
#214290
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   162
Bog'liq
Дарслик ПКБ Омонов Каралиев 02 02 2018

Кредит баҳоси

=

Кредитлаш учун жалб қилинган маблағлар қиймати

+

Банкнинг операцион харажатлари

+

Банкнинг риск устамаси

+

Банкнинг фоиз маржаси

Кўрсатилган компонентлардан ҳар бири кредит суммасига нисбатан йиллик фоиз шаклида акс эттирилиши мумкин. «Қиймат плюс» модели оддийлиги ва тезкорлиги билан ажралиб туради. Лекин «Қиймат плюс» моделининг камчиликлари сифатида банк ўз харажатларини аниқлаш жараёнининг техник жиҳатдан мураккаблиги ва бошқа кредиторлар томонидан таклиф қилинадиган фоиз ставкалар, яъни рақобат омилининг ҳисобга олинмаслиги ҳисобланади. Тижорат банклари томонидан бериладиган кредитлар бўйича фоиз ставкалари Марказий банкнинг қайта молиялаш ставкасига юқорида келтириб ўтилган компонентларнинг мос фоизларини қўшиш орқали келтириб чиқарилади. Масалан, банк ўз мижозидан 10 млн. сўмлик кредит буюртмасини олди ва базавий ставка 12 фоизни ташкил қилди. Кредитни расмийлаштириш ва назорат қилиш бўйича операцион харажатлар таҳлил натижасида кредит суммасининг 2 фоизини ташкил қилиши аниқланди. Кредит бошқармаси кредит риски бўйича 2-6 % миқдорида устама ўрнатилишини белгилиб қўйган. Банк эса ўз фоиз маржасини 2 % қилиб ўрнатди. Шундан келиб чиқиб, тижорат банки кредитининг баҳоси 18 фоизни, яъни (12%+2%+2%+2%)ни ташкил қилишини кўриш мумкин.


«Баҳо етакчилиги» модели. «Қиймат плюс» моделида келтирилган камчиликлар кредит баҳосини шаклланишининг бошқа бир моделини, яъни «Баҳо етакчилиги» (баҳо лидерлиги) моделининг пайдо бўлишига олиб келди. 1930 йиллардаги буюк депрессия даврида АҚШ нинг энг йирик банклари «Прайм-райт» (гоҳида у базавий ёки маълумот ставкаси деб аталади) номи билан машҳур бўлган кредитлар бўйича унификациялашган фоиз ставкасини ҳамда қисқа муддатли кредитлар бўйича кредитга лаёқатлилиги юқори ишончли мижозларга таклиф қилинадиган энг паст ставкани ўрнатиш тартибини жорий этдилар.
Ҳозирги вақтда АҚШда «прайм-райт» ставкаси тижорат банклари амалиётида етакчи ставка бўлиб, кредит бўйича ўз ставкаларини доимий равишда эълон қилиб борадиган йирик банкларнинг, яъни «пул марказлари» томонидан эълон қилинадиган ставкаси ҳисобланади. Кўп йиллар давомида ушбу ставка барқарор бўлган, аммо қимматли қоғозлар бозори ва инфляциянинг шиддатли ривожланиши шароитида «прайм-райт» сузиб юрувчи ставкаси қўлланила бошланди. Ҳар қандай қарз олувчига бериладиган кредит бўйича ҳақиқатдаги фоиз ставка қуйидаги формула асосида аниқланади:
;

Download 6,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   162




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish