Ўзбекистон республикaси олий вa ўртa мaхсус тaьлим вaзирлиги ислом кaримов номидaги тошкент дaвлaт техникa университети электроника ва автоматика

Масалаларни ишлаш бўйича намуналар
Масала 1. Буғ генератори барабанидаги сув сатҳи сув ўлчаш ойнаси ёрдамида ўлчанади. Барабандаги буғнинг босими 100кгс/см², барабандаги сув тўйиниш температурасида. Сатҳнинг амалдаги қиймати
Н = 0,5м.
Сув ўлчаш шишасидаги сатҳни аниқланг, агарда сув ўлчаш шишасидаги сувнинг температураси 150⁰С.
Жавоб: а—а кесимида барабан томонидан таъсир қилувчи тўлиқ босим p₁ буғ босими ва сув устуни Н хосил қиладиган гидростатик босим билан аниқланади:

бу ерда р_вн — барабандаги сувнинг тўйиниш линиясида р=100 кгс/см² (р_вн = 691,9 кг/м³).
а—а кесимида сув ўлчаш шишасида сув томонидан таъсир қилувчи тўлиқ босим p₂ қуйидагига тенг:

бу ерда р_в — сув ўлчаш шишасидаги сувнинг t=150°С ва р=100 кгс/см² (р_в = 922,1 кг/м³).
Статик режимда p₁ ва p₂ босимлари тенг бўлиши керак. Бу ердан биз Hp_вн =hp_в, га эгамиз,

Шундай қилиб, температуралар фарқи ҳисобига сув ўлчаш шишасида сатҳ ҳақиқий қийматига нисбатан 125 мм га ёки 25% га камаяди.
Масала 2. 1-масала шарти учун аниқланг, сатҳ ўлчашдаги хатолик қандай ўзгаради, агар ўлчашдан олдин сув ўлчагич шиша ичидаги температура t=300⁰C бўлиб қолган бўлса.


Жавоб: Зичликнинг янги қиймати р_в = 715,36 кг/м³, шундай қилиб,

Сув ўлчаш ойнасида сатҳ ҳақиқий қийматга нисбатан 0,016м ёки 3,2% га пасайган. Кўриниб турибдики, ўлчовдаги хатолик камайди, аммо барибир кўплигича қолди.


Назорат масалалари

1. 
   Очиқ идишдаги сув сатҳи дифманометр – сатҳ ўлчагич билан ўлчанмоқда. Сатҳ ўлчагич идишдаги сувнинг ва импульс найчаларидаги температура 30⁰С да градуировка қилинган.
   

Сатҳ ўлчагичнинг кўрсатиши ўзгарадими, агарда идишдаги сувнинг температураси 90⁰С га кўтарилган ва импульс линиялардаги сувнинг температураси 30⁰С да қолган бўлса.

2. 
   Очиқ резервуардаги сув сатҳининг ўзгариши Н_макс 3м га етиши мумкин. Сатҳ баландлигини ўлчаш учун гидростатик усул билан номинал фарқ чегараси р_п = 0,4кгс/см² бўлган мембранали дифманометрдан фойдаланиш мумкинми, агарда у минимал сатҳдан h=3м га пастда жойлашган бўлса. Дифманометрнинг манфий камераси атмосфера билан боғланган.