Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

8. Маҳсулотлар сифати ҳам таққослаш усулини қўллаганда назарда тутилиши 
лозим. 
Бу талабнинг мазмуни шундан иборатки, таққосланадиган маҳсулотлар бўйича сифат 
кўрсаткичлар тенг бўлиши зарур. Бунинг учун ўрганиладиган кўрсаткичлардаги энг юқори 
сифат асос деб қаралиб, қолган турдаги нав сифатли маҳсулотлар коеффицентлардан 
фойдаланиб, юқори сифат маҳсулотларига тенглаштириб ўрганилади. Масалан, қишлоқ 
хўжалигида турли корхоналар ўртасидаги янги пахта ҳосили таҳлил қилинганда 
1нав пахта — 1 коеф. 
2нав пахта — 0,8 
3нав пахта — 0,7 
4нав пахта — 0,5 ва ҳ.к. 
Ҳар бир нав бўйича йетиштирилган маҳсулот ҳажми тегишли коеффицентларга 
кўпайтирилиб, умумий шартли ялпи ҳосил аниқланади ва кўрсаткичлар таққосланади. 
Демак, корхоналар фаолиятини таққослаш усулини қўллаб ўрганишда сон ва сифат 
кўрсаткичларни эьтиборга олган ҳолда биргаликда таҳлил қилиш лозим. 
9. Техник хавфсизлик ва экологик мувозанатни сақлаш бўйича тадбирлар билан 
боғланиб кўрсаткичларни солиштириш керак. 
Техника хавфсизлиги ва атроф-муҳитнинг тозалигини таьминлаш аниқ корхонадаги 
маҳсулот ҳажмини кўпайтиришга таьсир этмасада, балки, меҳнат унумдорлигини 
ўстиришга, таннархни пасайишига сабаб бўлиши мумкин. 
Шунинг учун ҳам ўрганиладиган корхоналардан энг юқори техника хавфсизлигини ва 
атроф-муҳитнинг софлигини таьминланганлик учун бажарган харажатларга қолган 
корхоналарни сарфини тенглаштирилиб сўнгра кўрсаткичлар таҳлили бажарилади. 
10. Таққослаш усулини қўллашда муҳим талаблардан яна бири ижтимоий ишлаб 
чиқариш турлари хусусияти, коллектив ёки давлат корхонасини, албатта ҳисобга 
олиниши лозим. Бу эса кўрсаткичларни иқтисодий мазмунини билиш ва уларни таққослаш 
талабларига келтиришга ёрдам беради. 
Демак, таққослаш усулини қўллашда юқорида таькидланган шартларга амал қилиш 
таҳлилнинг сифатли ва натижаларининг тўғри бўлишига ёрдам беради.